عامل اصلی ابتلا به دیابت چیست؟

دکتر مژگان افخمی زاده با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود 540 میلیون نفر بیمار دیابتی در دنیا هستند که طی 20 سال آینده دو برابر خواهند شد، خاطر نشان کرد: بیماری دیابت در صورت عدم کنترل به موقع عوارض زیادی از خود به جا می گذارد اما برای کنترل و پیشگیری از ابتلا به آن راهکارهای زیادی وجود دارد.

فوق تخصص غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه اصلاح سبک زندگی نقش تعین کننده ای در دیابت نوع دوم دارد، گفت: برای شناسایی به موقع بیماری دیابت باید همه افراد بالای 45 سال حداقل هر سه سال یکبار  و افراد دارای BMA بالای 25 و افرادی که در خانواده آنها فرد مبتلا به دیابت داشته باشند بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند بنابراین باید غربالگری لازم را انجام دهند.

افراد مبتلا به تخمدان پلی کیستیک در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند

دکتر افخمی با بیان اینکه افراد مبتلا به تخمدان پلی کیستیک، چربی و فشار خون بالا و افراد دچار پیش دیابت  از دیگر افراد در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند، اظهار کرد:  نداشتن خوب کافی کمتر از 6 ساعت و بیش از 8 ساعت در ساعات مناسب شبانه، عدم تغذیه مناسب و نبود فعالیتهای ورزشی در ابتلا و یا کنترل نامناسب دیابت نقش تعیین کننده ای ایفا می کند. 

وی گفت: داشتن یک رژیم غذایی سالم و همچنین ورزش روزانه می‌تواند به شما کمک کند از بروز این بیماری مزمن پیشگیری کنید، انجام حداقل سی دقیقه ورزش روزانه، یا ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی در هفته می‌تواند برای سلامتی شما معجزه‌آفرین باشد.

دکتر افخمی با اشاره به اینکه در بیماران دیابتی بسته به نوع دیابت،  روند ترشح انسولین دچار اختلال می شود، گفت: ممکن است بدن قادر به تولید هورمون انسولین نباشد (دیابت نوع یک) یا اینکه انسولین بر سلول‌ها بی‌اثر باشد (دیابت نوع دو). به‌هرجهت در بیماران دیابتی، قند موجود در خون وارد سلول‌ها نمی‌شود و سطح قند خون بالا می‌رود که افزایش سطح قند خون در طولانی‌مدت می‌تواند مشکلات قلبی، بیماری‌های کلیوی، رتینوپاتی دیابتی و دیگر عوارض را به همراه داشته باشد.

وی اظهار کرد: دیابت نوع یک یا دیابت وابسته‌به انسولین اغلب در سنین کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود و نوعی بیماری خودایمنی محسوب می‌شود؛ یعنی سیستم ایمنی بدن به اشتباه به دیگر سلول‌ها حمله کرده و باعث می‌شود بدن قادر به تولید انسولین نباشد. افراد مبتلا به این نوع دیابت باید هرروز انسولین تزریق کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه دیابت نوع دو یا دیابت غیروابسته به انسولین شایع‌ترین نوع دیابت است و اکثر بیماران دیابتی در این دسته قرار می‌گیرند، ابراز کرد:  این نوع دیابت به‌مرورزمان ایجاد می‌شود و در آن حساسیت بدن نسبت به هورمون انسولین کاهش پیدا می‌کند.

سبک زندگی مهمترین عامل ابتلا به دیابت

وی با تاکید براینکه مهم‌ترین عامل در بروز دیابت نوع دو سبک زندگی و عادت‌های غذایی هستند، گفت:  این نوع از دیابت معمولاً بدون هیچ‌گونه علائم بالینی بروز پیدا می‌کند؛ بنابراین مهم است افرادی که در معرض دیابت هستند به‌طور دوره‌ای قند خون خود را بسنجند.

دکتر افخمی با اشاره به اینکه دیابت بارداری مختص دوران بارداری است و مادرانی به آن دچار می‌شوند که اصلا سابقه‌ی دیابت نداشته‌اند، دیابت بارداری اغلب با پایان بارداری برطرف می‌شود؛ ولی احتمال بروز دیابت نوع دو در زنانی که به دیابت بارداری دچار شده‌اند بیشتر است، اظهار کرد: همچنین این نوزادان نیز بیشتر در معرض چاقی دوران کودکی و نوجوانی هستند.

وی ادامه داد: دیابت بی‌مزه یک بیماری نادر است و تنها شباهت آن به دیابت شیرین این است که در هر دو بیماری، فرد احساس تشنگی مدام دارد و حجم ادرارش افزایش می‌یابد؛ اما در دیابت بی‌مزه، برخلاف دیابت‌ شیرین، قند دفع نمی‌شود. هورمون وازوپرسین مسئول بازجذب ادرار در کلیه‌ها است. دیابت بی‌مزه در اثر کاهش هورمون وازوپرسین یا در اثر عدم واکنش مناسب کلیه‌ها به این هورمون ایجاد می‌شود.

خستگی مفرط یکی از نشانه های ابتلا به دیابت است

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه تکرر ادرار، احساس تشنگی شدید، خستگی مفرط، تاری دید، عفونت مکرر قارچی واژن یا عفونت ادراری و ... از علائم ابتلا به دیابت است، ابراز کرد:پیش دیابت نوعی هشدار برای افرادی است که در معرض دیابت هستند. در این حالت قند خون از حالت طبیعی بالاتر است؛ ولی به اندازه‌ای بالا نیست که پزشکان آن را به عنوان دیابت نوع دو تشخیص دهند.هرچند پیش‌دیابت، افراد را در معرض بیماری‌های قلبی و عروقی و کلیوی قرار می‌دهد؛ امّا افرادی که مبتلا به پیش‌دیابت تشخیص داده می‌شوند می‌توانند با تغییر سبک زندگی و کنترل کردن رژیم غذایی و وزن خود این مشکل را درمان کرده و از بروز دیابت نوع دو جلوگیری کنند.

وی گفت: رتینوپاتی و کاهش بینایی، نفروپاتی (مشکلات کلیوی)، نوروپاتی یا آسیب‌دیدگی اعصاب، زخم پای دیابتی و کتواسیدوز دیابتی از جمله عوارض عدم کنترل قند خون است . دکتر افخمی گفت: قند خون بالا سیستم دفاعی بدن را تضعیف می‌کند، افراد دیابتی مستعد ابتلا به عفونت هستند. به‌علاوه برخی از عوارض دیابت مانند آسیب عصبی و کاهش جریان خون در اندام‌ها، بدن را مستعد ابتلا به عفونت می‌کند.

دکتر افخمی تاکید کرد: بیماران دیابتی نباید در مصرف جایگزین های قند مانند توت خشک و کشمش و.. نیز زیاده روی کنند زیرا این مواد غذایی حاوی قند بالایی است و می تواند مصرف زیاد از حد آنها خطرات مشابه مصرف قند داشته باشد.