جشن آبانگان؛ روز دهم آبان

در تقویم ایران باستان جشن‌های ماهانه و سالانه‌ای وجود داشته است. برای مثال در هر ماه، یک‌بار نام روز و ماه یکی می‌شدند و ایرانیان این تقارن را جشن می‌گرفتند؛ جشن‌هایی چون فروردینگان، اردیبهشتگان، خردادگان، تیرگان، امردادگان، شهریورگان، مهرگان، آبانگان، آذرگان، دیگان، بهمنگان و اسفندگان. جشن آبانگان در روز دهم آبان‌ماه و با هدف نکوداشت آناهیتا فرشته موکل بر آب برگزار می‌شده است.

در اعتقاد نیاکان ما، این فرشته باران و برف را به فرمان اهورامزدا بر زمین فرو می‌باریده است. این تقدس به این باور رایج بازمی‌گردد که عناصر چهارگانه (آتش، آب، خاک و هوا) گرامی هستند. در میان این عناصر پس از آتش، آب حیاتی‌ترین عنصر شناخته می‌شد. آلوده‌کردن آب گناهی نابخشودنی بود و ایرانیان شست‌وشوی خود در آب جاری را به هیچ‌وجه جایز نمی‌دانستند.

در اسطوره‌های ایرانی گفته می‌شود که در روز جشن آبانگان، پادشاه ایران بر افراسیاب پیروزی یافت و او را از سرزمین خویش بیرون راند. نیز در این روز پس از پنج یا هفت‌ سال خشکی، باران باریده ‌است. حضور در کنار نهرها و قنات‌ها، ستایش اهورامزدا، سپس شادی ازجمله آیین‌های این روز بوده است.