مهسا مژدهی: بیانیه اخیر کشورهای عربی عضو شورای همکاریهای خلیجفارس به همراه اتحادیه اروپا و ادعای مالکیت امارات بر جزایر سهگانه ایران، موجی از خشم را در کشور به راه انداخته است. نه تنها مقامات رسمی ایرانی این ادعاها را محکوم کردهاند بلکه واکنشها در سطح دیگر شهروندان هم پررنگ و تند بوده است. عباس عراقچی در همان روزهای نخست انتشار بیانیه در مورد آن گفت مسئله جزایر سهگانه همواره یکی از موضوعات حساس در روابط ایران و برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بوده است. این جزایر که بهطور تاریخی و حقوقی متعلق به ایران هستند، در برخی مقاطع مورد ادعاهای ارضی امارات قرار گرفتهاند، اما ایران بارها تأکید کرده است که حاکمیت آن بر این جزایر غیرقابل مذاکره و همیشگی است.
اما در ماجرای جزایر سهگانه حقوق بینالملل چه نقشی دارد؟
در خبرآنلاین با مهدی ذاکریان کارشناس مسائل خاورمیانه در خصوص رویکرد اروپا به خواستههای امارات و ارتباط حقوق بینالملل به ادعاها در خصوص مالکیت جزایر سهگانه ایرانی به گفتگو نشستیم:
مهدی ذاکریان کارشناس مسائل خاورمیانه در خصوص امکان شکایت حقوقی امارات متحده عربی از ایران میگوید: تحرکاتی که امارات انجام داده از نظر حقوق بینالملل به نوعی نقض اصل حسن همجواری و اصل زندگی مسالمتآمیز کشورها در کنار یکدیگر است. ایران همواره تاکید کرده که کشورهای همسایه و به طور ویژه امارات متحده عربی در صورتی که در مورد برخی از مسائل با ایران تفاوت دیدگاهی دارند، میتوانند آن را از طریق گفتگو حل کنند. به عبارت دیگر اصل حسن نیت که از اصول مهم حقوقی است، از سمت ایران مورد توجه قرار گرفته، اما در مقابل اماراتیها چنین اصلی را نادیده گرفته و برخلاف آن عمل کردهاند. با توجه به اینکه ایران کشوری بزرگ؛ قدرتمند و با حضور تاریخی در شمال و جنوب خلیج فارس است، چنین اقداماتی بهنوعی نقض اصل حسن همجواری و نقض دوستی و همسایگی میان دو کشور محسوب میشود.
ذاکریان در ادامه با اشاره به همراهی اروپاییها با کشورهای عربی در خصوص جزایر سهگانه توضیح میدهد: توسل به حقوق بینالملل نوعی بهانه برای رسیدن به مقاصد سیاسی از سوی امارات و کشورهای اروپایی است. در شرایطی که مسائل منطقه پیچیدگیهای خاصی پیدا کرده و جنگ روسیه و اوکراین در یک طرف و درگیریهای غزه در سوی دیگر و گسترش آن به یمن و لبنان دیده میشود، این نوع فعالیتها در واقع با شعار و پرچم حقوقبینالملل نوعی حرکت ناصواب و نادرست است که میتواند اتفاقات تلخی را که در کل منطقه وجود دارد را گستردهتر کند. بنابراین من فکر نمیکنم اتکا بر حقوق بینالمللی که امارات و اتحادیه اروپا مطرح میکنند یا بحث دیوان لاهه که پیش میکشند، نیت واقعی و حقیقی طرفین محسوب شود. همانطور که گفتم اگر مبنا را حقوقبینالملل در نظر بگیریم، اصل حسن نیت از سوی ایران همواره مورد توجه بوده و صحیحترین و قانونیترین روش و رویه را که در روابط بینالملل شناسی شده، ایران به آن پایبند بوده و مورد تائید قرار میدهد. این رویه حل هرگونه اختلاف با استفاده از گفتگو است. وقتی میشود اختلافی را با گفتگو حل کرد دیگر به دادگاه مراجعه نمیکنند. مگر اینکه طرف دیگر خودش قصد دعوا داشته یا بخواهد به بحران دامن بزند و چنین رویهای نادرست است.
این کارشناس بینالملل میگوید: اروپا که خودش را وارد ماجرای جزایر سهگانه کرده، میخواهد انتقام سیاسی خودش را از ایران بگیرد. در واقع موضوع جنگ روسیه و اوکراین است که اینجا خودش را بروز داده است. من اینجا اشاره کنم که یکسره هم نمیشود امارات و اروپا را زیر سؤال برد. ما باید مقداری هم خودمان را زیر سؤال ببریم. عدم بهرهگیری مناسب ایران از رخدادهای منطقه و جهان سبب همین شده که این اتفاق افتاده و اروپا کنار امارات قرار بگیرد. ایران در موضوع تجاوز روسیه به اوکراین از نظر حقوق بینالملل سیاست مناسبی را اتخاذ نکرد. چون از منظر حقوق بینالملل توسل بهزور و تجاوز به خاک کشور دیگر محکوم است و ایران هم باید آن را صریحا محکوم میکرد. اینها همه دومینوهایی هستند که شکل گرفته و پشت سر هم قرار میگیرند و دومینو ضد منافع ملی میشود و جزایر و نام خلیجفارس و حمله به ایران هم کنار هم قرار گرفته و چیدمان میشوند.
۳۱۱۳۱۲
