زمان طلایی درمان سکته مغزی، ۳ تا ۶ ساعت اول است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از وبدا، سکته مغزی دومین علت مرگ و اولین علت ناتوانی در ایران است و از آنجا که این بیماری یک عارضه عروقی است، می‌تواند آسیب‌ها و ناتوانی‌های طولانی مدت مغزی ایجاد کند که شدت ناتوانی ناشی از آن به وسعت ایسکمی و زمان مداخله درمان ارتباط دارد.

دکتر نسرین بیات، با اشاره به فرارسیدن ۲۹ اکتبر (۸ آبان)، روز جهانی سکته مغزی و اهمیت پیشگیری از بروز آن، گفت: سالانه به طور متوسط، ۱۵۰ هزار مورد از انواع سکته مغزی در کشور ثبت می‌شود که شامل سکته‌های مغزی ایسکمیک و سکته‌های مغزی هموراژیک (سکته مغزی ناشی از خونریزی مغزی) است.
وی افزود: آنچه در مورد سکته‌های مغزی بسیار اهمیت دارد و محور برنامه ریزی‌های وزارت بهداشت است، مدیریت "زمان طلاییِ" تشخیص و مداخله درمانی اولیه سکته مغزی است.
دکتر بیات با تاکید براینکه زمان طلایی درمان سکته مغزی ۳ تا ۶ ساعت اول بروز سکته است، تصریح کرد: آگاهی رسانی به جامعه باید به گونه‌ای باشد که آحاد جامعه علائم هشدار دهنده سکته مغزی را بشناسند و سریع با اورژانس تماس بگیرند؛ معمولا "زمان طلایی" را از موقعی که فرد دچار علائم سکته می‌شود تا وقتی که اطرافیان با اورژانس تماس می‌گیرند، از دست می‌دهیم.
وی با بیان اینکه درحال حاضر بیش از ۱۱۰ مرکز درمانی در کشور قابلیت پذیرش و درمان بیماران کد ۷۲۴ (برنامه ملی مدیریت درمان سکته‌های حاد مغزی) را دارند، عنوان کرد: کد ۷۲۴، شامل خدماتی است که برای بیمار با علائم سکته حاد مغزی، در ۷ روز هفته و ۲۴ ساعت شبانه روز، با همکاری بیمارستان‌های مجری این برنامه، انجام می‌شود.
وی ادامه داد: درحال حاضر ۱۰ مرکز با قابلیت ارائه خدمات تخصصی ۷۲۴ در لایه چهارم خدمات سکته مغزی در سطح کشور داریم که مجهز به دستگاه‌های آنژیوگرافی برای مداخلات عروقی سکته‌های حاد مغزی هستند؛ طی زمان بندی صورت گرفته در یکی دو سال آینده تعداد این مراکز به ۲۰ مرکز خواهد رسید. در حال حاضر تعداد تخت‌های فعال SCU در سطح کشور بیش از ۱۳۰ تخت است.
وی با بیان اینکه میانگین سن بروز سکته‌های مغزی در کشور ۶۵ تا ۷۰ سال است، عنوان کرد: بیمارستان‌های مجری برنامه ۷۲۴ دارای واحد‌های SCU هستند که بیمار سکته مغزی در این بخش‌ها بستری و خدمات و درمان‌های ویژه‌ای به آن ارائه می‌شود.
وی گفت: همه ناوگان اورژانس پیش بیمارستانی کشور با کد ۷۲۴ آشنا هستند و کد سما (سکته مغزی اورژانس پیش بیمارستانی) نیز جهت مدیریت زمان و درمان بیماران با احتمال سکته مغزی اجرا می‌شود. اورژانس به محض دریافت تماس شهروندان، به محل اعزام و در کوتاه‌ترین زمان بیمار به نزدیک‌ترین بیمارستان مجری درمان سکته‌های حاد مغزی، منتقل می‌شود. 
معاون مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت گفت: در مطالعه‌ای که در کشور انجام شد، میزان مرگ و میر در بیماران سکته مغزی که به مراکز درمانی منتقل شده اند، ۱۹.۸ درصد بود، اما براساس اطلاعات ثبت شده در سامانه پرونده الکترونیک سلامت، این آمار حدود ۱۲ درصد است.
دکتر بیات درخصوص اقدامات اولیه‌ای که اطرافیان بیمار سکته مغزی تا رسیدن آمبولانس باید انجام دهند، توضیح داد: اطرافیان بیمار در ابتدا باید با اورژانس تماس بگیرند. نکته دوم این است که تا زمان رسیدن اورژانس درصورتیکه راه تنفسی بیمار بسته است، سعی کنند راه تنفس او را باز کنند. فردی که دچار سکته مغزی شده، ممکن است دچار کاهش سطح هوشیاری شود یا استفراغ کند، بنابراین می‌توان به آرامی بیمار را به یک طرف برگرداند تا به این شکل از برگشت مایع استفراغی به راه هوایی جلوگیری شود.
وی درخصوص ارائه خدمات توانبخشی به بیماران سکته مغزی گفت: در برنامه ملی مدیریت درمان سکته‌های حاد مغزی در تمامی بیمارستان‌های مجری، ساختار توانبخشی و ارائه خدمات کامل توانبخشی سکته مغزی مانند کاردرمانی، فیزیوتراپی و گفتاردرمانی تعریف شده است؛ در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۰ درصد بیماران سکته مغزی در مراکز مجری این برنامه، خدمات توانبخشی را دریافت کردند و درصدد هستیم تا خدمات توانبخشی در همه این مراکز تسری پیدا کند و تعداد بیشتری از بیماران این خدمات جامع را دریافت کنند.
وی درخصوص علائم سکته مغزی، گفت: علائم هشدار دهنده بروز سکته مغزی شامل، گیجی، سفتی گردن، اشکال در صحبت کردن، عدم درک مطلب دیگران، بی حسی صورت و یا دست و پا، دوبینی، تاری دید، نابینایی در یک یا دو چشم، سردرد شدید همراه با حالت تهوع و گیجی، اشکال در راه رفتن، نداشتن تعادل و تشنج است. ممکن است این علائم هر کدام به تنهایی یا در کنار برخی علائم دیگر در یک فرد ظاهر شود و هشدار دهنده وقوع سکته مغزی باشد.
وی با بیان اینکه زمان، مهمترین عامل در بهبود بیماران سکته مغزی است، اظهار کرد: سکته مغزی بیماری خاموش است، افراد بدون هیچ علتی تعادل، حافظه، کنترل عضلات و توانایی شناختی خود را به طور موقت از دست می‌دهند که موقت بودن این علائم نشان دهنده گذر از خطر نیست، بلکه فرد باید حالات خود را جدی بگیرد و به مراکز درمانی مراجعه کند.
دکتر بیات از اجرای برنامه مدیریت درمان سکته مغزی از راه دور (تله استروک) در آینده‌ای نزدیک در کشور خبر داد و گفت: این برنامه به منظور ارائه خدمت به مناطق دوردست کشور قابل اجراست. در این برنامه مراکز بسیار تخصصی در سطح کشور تعیین شده و پزشکان نورولوژیست و سایر متخصصان، آنلاین آماده دریافت اطلاعات بیمار و ارائه خدمت به بیماران در مراکزی هستند که امکانات درمانی و نیروی تخصصی برای درمان سکته مغزی آنها وجود ندارد؛ به این صورت که معاینات و آزمایشات بیمار با سیستم‌های الکترونیکی به مراکز پیشرفته مخابره و برای بیمار تصمیم گیری می‌شود. اقدامات درمانی برای بیمار یا در همان مرکز انجام می‌شود و یا بیمار به نزدیک‌ترین مرکزی که امکانات پیشرفته تری، منتقل می‌شود. 
معاون مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت گفت: آمار جهانی بروز سکته مغزی، ۱۳۹ در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است.