درود بر شهاب حسینی ؛ ترجیح گفتن واقعیت به مصلحت و ملاحظه کاری

عصر ایران ؛ نهال موسوی - شهاب حسینی در مراسم اختتامیه چهل‌ و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران که شامگاه چهارشنبه دوم آبان ماه برگزار شد به 2 نکته بسیار مهم اشاره کرد که واقعا قابل تامل است.

در مراسم اختتامیه مهدی آذرپندار دبیر جشنواره بنابر صلاحدید خود جوایزی به فیلم‌هایی دیگر غیر از انتخاب‌های هیئت داوران اهدا کرد.

شهاب حسینی در این جشنواره به عنوان داور بخش آثار داستانی بخش مسابقه سینمای ایران بود، این حرکت از سوی شهاب حسینی توهین به داوران تلقی شد و او نسبت به این حرکت اعتراض کرد و گفت: «خارج از روال داوری من امشب شاهد بودم که از فیلم‌های دیگری نیز تقدیر شد. این فیلم‌ها به سمع و نظر هیئت داوران رسیده بود و قطعاً اگر آثار خوب و باکیفتی بودند ما از آن‌ها تقدیر می‌کردیم اما فیلم‌های خوبی نبودند. می‌خواهم بگویم که با این تقدیرها نمی‌توان فیلم خوب تولید کرد.

یک نکته دیگر اینکه به طور عجیبی حضور بازیگران حرفه‌ای در فیلم‌های کوتاه نه تنها کمکی نکرده بود بلکه اغلب به فیلم‌ها ضربه زده بود. درنتیجه توصیه من این است که فیلمسازان از بازیگران تازه‌کار استفاده کنند.»

واقعا باید این شهامت شهاب حسینی را تحسین کرد چون واقعیت این است که هر جشنواره‌ای یک آیین نامه‌ای دارد و این دخالت دبیر جشنواره در آرای هیئت داوران جدای از بی احترامی به آنها برای اشخاصی هم که جایزه می‌گیرند هیچ دستاوردی محسوب نمی‌شود.

یک نوع دوپینگ و ارزش دهی بی‌مورد به کسانی است که بنابر دلایلی غیر از سینما مورد تشویق قرار می‌گیرند و به تجربه ثابت شده که هیچ وقت این جوایز رانتی منجر به خلق یک فیلمساز نشده است.

سعید رجبی فروتن  هم که خود از مدیران سابق سازمان سینمایی است در این باره نوشت: «مدیران ما متاسفانه تقدیر و تشویق سینماگران خارج از چارچوب داوری مرسوم جشنواره‌های سینمایی را به یک سنت بدل کرده‌اند و دست بردار آن نیستند. گلایه این بازیگر مطرح سینمایی به حق است چون برای خالی نبودن عریضه هم که شده است، او و سایر داوران را در جریان اسامی جدید قرار نداده‌اند و این کار بی‌احترامی به داوران جشنواره است. 

ممکن است دبیر جشنواره در مقام جوابگویی برآمده و توضیح دهد کسانی که مدنظر آقای شهاب حسینی است، ربطی به بیانیه و انتخاب هیات داوران نداشته‌اند و بصورت جداگانه و با انگیزه‌های دیگری توسط دبیر جشنواره و با استفاده از اختیارات وی معرفی شده‌اند.

این توجیه قابل قبول نیست و حکم باز کردن دکانی در برابر آرای هیات داوران است و به معنای تضعیف آن است. در مقررات جشنواره به طور دقیق و روشن عناوین جوایز و تعداد آنها مشخص شده است و دلیلی ندارد که در آیین پایانی، دبیر احساساتی شده و به زعم خود برای آنکه دلی را به دست اورد، خاصه خرجی کند و به اسم تقدیر و عناوین مشابه عده بیشتری را به روی صحنه فراخواند.

در دولت گذشته یادمان هست که آقای وزیر دل بخواهی سیمرغی به مجموع سیمرغ های جشنواره می‌افزود تا بار تبلیغی سیاسی‌ موردنظر را افزایش دهد و کسی را یارای اعتراض به وی نبود.»

نکته دوم هم اشاره او به حضور بازیگران حرفه‌ای در فیلم فیلمسازان کوتاه است که به جرات گفت این انتخاب نه تنها کمکی نکرده بود بلکه اغلب به فیلم‌ها ضربه زده بود. و این هم نکته جالب توجهی است چون این ترکیب فیلمساز جوان کوتاه و هنرپیشه حرفه‌ای یک نوع تناقضی در خود دارد که قابل حل نیست. این فیلم‌های کوتاه بحث اکران ندارند که مانند فیلم‌های بلند فکر کنیم که حضور بازیگر حرفه‌ای به جذب مخاطب کمک می‌کند.

از طرفی دیگر معمولا چون فیلمساز جوان فیلم کوتاه کم تجربه‌تر و کم سابقه‌تر از بازیگران حرفه‌ای است، به ندرت پیش می‌آید که رابطه معمول کارگردان و بازیگر شکل بگیرد بلکه همیشه این هنرپیشه است که دست بالا را دارد و چه بسا در بسیاری امورات دیگر هم دخالت کند.

یا حتی آسیب‌های دیگری هم برای فیلم و فیلمساز و حتی جشنواره دارد، برای مثال فیلمی که بازیگران معروف دارد خودبخود مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرد که برای حضور در جشنواره انتخاب شود چون ملاحظات و دیده شدن و ... هم برای تیم برگزار کننده جشنواره مهم است.

بهرجهت از این چند روز داوری و دیدن آثار فیلمسازان فیلم کوتاه،  شهاب حسینی به آسیب جدی در فضای فیلم کوتاه اشاره کرد.

شهاب حسینی در زمان درست به نکته‌های مهمی اشاره کرد و گفتن واقعیت‌ها را به مصلحت سنجی و ملاحظه کاری ترجیح داد، تا درس عبرتی شود برای دیگران. 

این دیگران منظور هم دبیران جشنواره‌های مختلف است و هم داوران آنها که معمولا سکوت می‌کنند اما بعدها با چند سال فاصله و یا برکنار شدن آن شخص از سمتش جشنواره تازه می‌گویند من موافق آن کار نبودم و ...