مراحل مختلف زایمان طبیعی: از شروع انقباضات تا تولد

مراحل زایمان طبیعی از شروع انقباضات تا تولد، شامل سه مرحله است، اما برخی از پزشکان، مرحله چهارمی را نیز برای آن در نظر می‌گیرند. 

در این مقاله می‌خوانید: 

• مراحل زایمان طبیعی چیست؟
• مرحله اول زایمان چیست؟
• زایمان زودرس
• زایمان فعال
• مرحله دوم زایمان چیست؟
• مرحله سوم زایمان چیست؟
• مرحله چهارم زایمان 
• مدیریت هر مرحله از زایمان چگونه است؟
• مدیریت مرحله اول زایمان 
• مدیریت مرحله دوم زایمان 
• مدیریت مرحله سوم زایمان 
• چه زمانی باید در مورد زایمان با پزشک خود تماس بگیرید؟
• خلاصه

مراحل زایمان طبیعی چیست؟

زایمان به معنای فرآیند خروج نوزاد از رحم از طریق واژن، یا از طریق زایمان سزارین است و معمولا بین هفته‌های 37 تا 42 بارداری (9 تا 10 ماهگی) اتفاق می‌افتد. مراحل زایمان طبیعی شامل سه مرحله است:

• مرحله ۱: انقباضات
• مرحله ۲: زور زدن و تولد
• مرحله ۳: خروج جفت

همه افراد مراحل زایمان را متفاوت تجربه می‌کنند. برخی از مراحل بیشتر از بقیه طول می‌کشد. خانم‌هایی که قبلا بچه‌دار شده‌اند ممکن است مراحل را سریع‌تر از آن‌هایی که برای اولین بار زایمان می‌کنند، طی کنند.

مرحله اول زایمان چیست؟

اولین و طولانی‌ترین مرحله زایمان می‌تواند بین 12 تا 19 ساعت طول بکشد، البته خانم‌هایی که قبلا بچه‌دار شده‌اند ممکن است این مرحله را بسیار سریعتر طی کنند و زایمان آن‌ها بین 4 تا 12 ساعت طول بکشد. در این مرحله انقباضات شما قوی و منظم می‌شود. در طول یک انقباض، ماهیچه‌های رحم سفت و شل می‌شوند تا به بیرون راندن جنین کمک کنند. دهانه رحم گشاد و نازک می‌شود. جنین با کمک این انقباضات قوی‌تر و مکرر، در کانال تولد پیشرفت می‌کند.

مرحله اول دارای دو مرحله است: زایمان زودرس و زایمان فعال.

بیشتر بخوانید: آیا بعد از سزارین می‌توان زایمان طبیعی داشت؟

زایمان زودرس

زایمان زودرس بین 6 تا 12 ساعت طول می‌کشد و بیشتر در خانه اتفاق می‌افتد، اما باید برای رفتن به بیمارستان آماده باشید. شما شرایط زیر را تجربه می‌کنید: 

• انقباضات با فاصله ۵ تا ۱۵ دقیقه و هر کدام حدود یک دقیقه طول می‌کشد. زمانی که بعد از یک ساعت یا بیشتر، فاصله انقباضات به پنج دقیقه از هم رسید، به بیمارستان بروید.
• ترشحات واژن شما ممکن است شفاف، صورتی روشن یا خونی باشد. در صورت مشاهده خونریزی شدید به بیمارستان مراجعه کنید.
• دهانه رحم حدود ۴ تا ۶ سانتی‌متر گشاد می‌شود.

انقباضات همیشه به این معنی نیست که زایمان شروع شده است، برخی از افراد در هفته‌ها یا روزهای منتهی به زایمان، «زایمان کاذب» یا انقباضات براکستون هیکس دارند. این انقباضات، روش بدن برای آماده شدن برای زایمان هستند. بهترین راه برای تشخیص انقباضات واقعی از غیر واقعی این است که انقباضات براکستون هیکس نامنظم است، در حالی که انقباضات زایمان واقعی در فواصل منظم رخ می‌دهند. 

زایمان فعال

زایمان فعال معمولا بین چهار تا هشت ساعت طول می‌کشد. هنگامی که این مرحله شروع می‌شود، شما باید از قبل در بیمارستان باشید. در طول زایمان فعال اتفاقات زیر رخ می‌دهند:

• انقباضات با فاصله حدود سه دقیقه قوی و منظم می‌شوند.
• کودک شما شروع به حرکت به داخل کانال زایمان می‌کند.
• ممکن است بخواهید زور بزنید. 
• ممکن است درد، گرفتگی یا فشار در قسمت پایین کمر یا پاهای خود را تجربه کنید.
• ممکن است کیسه آب شما پاره شود. 

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص زنان و زایمان

مرحله دوم زایمان چیست؟

مرحله دوم زمانی شروع می‌شود که دهانه رحم شما 10 سانتی‌متر گشاد شود. این مرحله معمولا سخت‌ترین مرحله زایمان است چون شما باید تلاش کنید که کودک را به دنیا بیاورید. مرحله دوم زایمان ممکن است از نیم ساعت تا چند ساعت طول بکشد.

در این مرحله اتفاقات زیر رخ می‌دهد:

• انقباضات کندتر و هر دو تا پنج دقیقه یکبار ظاهر می‌شوند و حدود ۶۰ تا ۹۰ ثانیه طول می‌کشند.
• هنگامی که انقباض دارید باید زور بزنید، اما می‌توانید بین آن‌ها استراحت کنید. پزشک به شما می‌گوید چه زمانی وقت زور زدن است.
• سر کودک نمایان می‌شود. 
• پزشک، نوزاد را با هدایت به خارج از کانال زایمان به دنیا می‌آورد. گاهی اوقات از ابزارهایی مانند ساکشن یا فورسپس برای کمک به نوزاد استفاده می‌کند.
• هنگامی که کودک به دنیا آمد، پزشک بند ناف را قطع می‌‌کند.

برخی از خانم‌ها با زایمان سزارین برنامه ریزی شده، یا بدون برنامه‌ریزی، نوزاد خود را به دنیا می‌آورند. در این روش به جای هل دادن کودک از طریق واژن، پزشک برشی در شکم و رحم شما ایجاد می کند تا کودک را خارج کند.

بیشتر بخوانید: بارداری دوقلو هفته به هفته

مرحله سوم زایمان چیست؟

مرحله سوم زایمان، کوتاه‌ترین مرحله است و معمولا بیشتر از 20 دقیقه طول نمی‌کشد. در این مرحله، جفت خارج می‌شود. جفت در طول بارداری، اکسیژن و مواد مغذی را به جنین می‌رساند و مواد زائد را از خون جنین دفع می‌کند.

در مرحله سوم زایمان، اتفاقات زیر رخ می‌دهد:

• حدود پنج تا ۳۰ دقیقه پس از تولد نوزاد، دوباره انقباضات شروع می‌شود. این انقباضات به جدا شدن جفت از رحم کمک می‌کند و به اندازه مراحل قبلی دردناک نیستند.
• ممکن است نیاز داشته باشید که زور بزنید، در غیر این صورت پزشک برای حرکت جفت به سمت جلو، شکم شما را فشار می‌دهد.
• ممکن است برای مدت کوتاهی در حین یا پس از زایمان جفت، خونریزی شدید واژینال داشته باشید.
• برخی از زنان احساس لرز یا تب می‌کنند. در صورت مشاهده این علائم به پزشک خود اطلاع دهید.
• اگر سزارین شده‌اید، پزشک جفت را پس از کودک از رحم شما خارج می‌کند.  

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با مراکز سونوگرافی

مرحله چهارم زایمان 

برخی از متخصصان دو تا سه ساعت پس از زایمان جفت را مرحله چهارم زایمان می‌دانند. در این زمان، شما شروع به برقراری ارتبطا و پیوند با نوزاد خود می‌کنید. رحم شما آرام می‌شود و پزشک یا پرستار، شما را برای هر نوع خونریزی غیرطبیعی تحت نظر می‌گیرند.

مدیریت هر مرحله از زایمان چگونه است؟

تکنیک‌هایی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها برای راحت‌تر ماندن در طول زایمان استفاده کنید. پزشک نیز ممکن است درمان‌هایی را برای ایمن نگه داشتن شما و کودکتان در طول زایمان ارائه دهد.

بیشتر بخوانید: سردرد پس از زایمان چیست؟ علل و روش درمان آن

مدیریت مرحله اول زایمان 

در مرحله اول زایمان، سعی کنید آرام باشید. اگر کارهای زیر را انجام بدهید ممکن است احساس بهتری داشته باشید:

• حرکات کششی ملایم انجام دهید.
• تنفس عمیق را تمرین کنید.
• حمام آب گرم (نه داغ) بگیرید.
• قدم بزنید.

در بیمارستان نیز اقدامات زیر را انجام بدهید:

• آب بنوشید، اما غذاهای جامد نخورید.
• برای دفع ادرار هر بار که نیاز دارید به دستشویی بروید.
• حرکت کنید و موقعیت خود را تغییر دهید.
• اگر بخشی از برنامه زایمان شما است، از داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک استفاده کنید.
• اگر نمی‌توانید درد را تحمل کنید، درخواست بیهوشی اپیدورال کنید. در این روش، پزشک در قسمت پایین ستون فقرات شما بی‌حسی تزریق می‌کند.

مدیریت مرحله دوم زایمان 

مدیریت در مرحله دوم زایمان به این شکل است:

• اگر ناراحت هستید، یا زور زدن سخت است، می‌توانید موقعیت خود را تغییر دهید. چمباتمه زدن، نشستن یا زانو زدن را امتحان کنید.
• ممکن است پزشک، اپیزیوتومی انجام دهد. اپیزیوتومی، یک برش کوچک در دهانه واژن است تا به کودک فضای بیشتری برای خروج از رحم بدهد.

مدیریت مرحله سوم زایمان 

مدیریت مرحله سوم زایمان به این شکل است:

• پزشک مطمئن می‌شود که تمام جفت خارج شده است چون محصولات باقی مانده از دوران بارداری می‌توانند باعث مشکلات جدی سلامتی شوند.
• در صورت داشتن خونریزی بیش از حد واژن ممکن است دارو دریافت کنید.
• اگر اپیزیوتومی انجام داده‌اید، پس از خارج شدن جفت، پزشک آن را ترمیم می‌کند.

بیشتر بخوانید: مقایسه زایمان طبیعی و سزارین

چه زمانی باید در مورد زایمان با پزشک خود تماس بگیرید؟

هنگامی که انقباضات شما در یک ساعت هر پنج دقیقه یک بار رخ می‌دهد، وقت آن است که به بیمارستان بروید. اگر کیسه آب شما پاره شد، چه متوجه انقباضات شدید یا نه، به بیمارستان بروید. حتی اگر در اوایل مرحله اول زایمان هستید، یا فکر می‌کنید که انقباضات براکستون هیکس دارید، به تیم پزشکی خود اطلاع بدهید. 

اگر موارد زیر را تجربه می‌کنید، با اورژانس تماس بگیرید:

• درد قفسه سینه
• سرگیجه یا غش (سنکوپ)
• تهوع و استفراغ شدید
• تنگی نفس 
• تورم (ادم) در پاها، بازوها یا صورت
• خونریزی شدید
• کاهش قابل توجه حرکات نوزاد

خلاصه

مراحل مختلف زایمان طبیعی شامل سه مرحله شامل انقباض و زایمان، زور زدن و تولد نوزاد و خروج جفت است. ممکن است افراد، این مراحل را متفاوت تجربه کنند. دانستن این موضوع که در هر مرحله باید منتظر چه چیزهایی باشید، به شما کمک می‌کند پس از شروع زایمان، احساس آرامش و آمادگی را تجربه کنید.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.