شنبه 01 دی 1403
Saturday, 21 December 2024
تمساح‌های نیل (Crocodylus niloticus) یکی از ترسناک‌ترین شکارچیان آفریقا هستند و به خاطر جثه بسیار بزرگ، قدرت و پنهان‌کاری بسیار معروف شدند. این شکارچیان راس که بومی زیستگاه‌های آب شیرین در سراسر جنوب صحرای آفریقا هستند، به طور متوسط بین ۳ تا ۵ متر طول و ۷۴۸ کیلوگرم وزن دارند.
به گزارش فرادید، رژیم غذایی آنها شامل طیف گسترده‌ای از طعمه‌ها می‌شود، از ماهی و پرندگان گرفته تا پستاندارانی به بزرگی بز کوهی و گاو وحشی. آرواره‌های قدرتمند و دندان‌های قوی، او را به دشمنی سرسخت تبدیل کرده است. این تمساح‌ها به دلیل ماهیت تهاجمی و تمایل به حمله بی‌دلیل به انسان‌ها ترسناک هستند.
تمساح‌های نیل می‌توانند تا ۷۰ سال در طبیعت و حتی بیشتر در اسارت زندگی کنند. یکی از نمونه‌های شگفت‌انگیز این طول عمر در اسارت، هِنری است، قدیمی‌ترین تمساح شناخته‌شده‌ی جهان که در مرکز حفاظت از تمساح در اسکاتبورگ، آفریقای جنوبی زندگی می‌کند.
هنری که متولد سال ۱۹۰۰ است، در ۱۶ دسامبر امسال ۱۲۴ ساله می‌شود. داستان زندگی او دریچه‌ای به زیست‌شناسی و تاب‌آوری جالب کروکودیلوس نیلوتیکوس است. او را نخستین بار سال ۱۹۸۵ در دلتای اوکاوانگوی بوتسوانا پس از اینکه حیوانات مردم را شکار کرده بود گرفتار کردند. ذات تهاجمی او سبب بدنامی او میان مردم محلی شده بود، هرچند حالا در اسارت آرام رفتار می‌کند.
هنری از زمان انتقال به مرکز حفاظت، صاحب بیش از ۱۰ هزار فرزند از جفت‌های متعدد خود شده است. سن بالا از توانایی‌های تولیدمثلی او کم نکرده و نشانه‌ی یک جنبه‌ی زیست‌شناسی شگفت‌انگیز است: برخلاف بسیاری از حیوانات که توانایی‌های تولیدمثلی آنها با افزایش سن کاهش می‌یابد، تمساح‌ها بیشتر عمرشان بارور می‌مانند. سرزندگی هنری ناشی از قدرت آرایش ژنتیکی او نیز هست.
بقای بیش از یک قرن او را می‌توان به متابولیسم کارآمدش نسبت داد. تمساح‌ها خونسرد هستند، یعنی برای تنظیم دمای بدن به منابع خارجی گرما متکی هستند. این ویژگی به آنها اجازه می‌دهد انرژی خود را حفظ کنند و برای مدت طولانی بدون غذا زنده بمانند.
تمساح‌های نیل می‌توانند چندین ماه بدون غذا در طبیعت زندگی کنند و فقط از ذخایر چربی خودشان استفاده کنند. هرچند تغذیه‌ی هنری در اسارت خوب است، اما همچنان از این سازگاری ذخیره‌ساز انرژی سود می‌برد که بدون شک به طولانی شدن عمر او کمک کرده است.
راز عمر طولانی هنری مربوط به اواخر دوره کرتاسه است، وقتی اجداد او (کروکودیلیا) همزمان با دایناسور‌ها می‌زیستند. در حالی که انقراض دسته‌جمعی دایناسور‌ها و سایر گونه‌های ماقبل تاریخ را از بین برد، توانایی تمساح‌ها برای سازگاری با محیط‌های مختلف و تکنیک‌های شکار کارآمد به رشد آنها کمک کرد.
آنها سیستم ایمنی فوق‌العاده‌ای دارند، با خواص ضدباکتریایی قوی خونشان که آنها را قادر می‌سازد در آب‌های راکد آلوده به باکتری زنده بمانند. حتی درگیری در دعوا‌های سخت با سایر تمساح‌ها که در طبیعت عادی است، برای ایجاد عفونت کافی نیست. اعتقاد بر اینست که سیستم ایمنی قدرتمند آنها نقش مهمی در این امر ایفا می‌کند و به زنده ماندن آنها در محیط‌های خشن کمک می‌کند.
هنری، مانند خویشاوندان وحشی خود، از این مکانیسم دفاعی پیشرفته و طبیعی سود می‌برد و قادر است از جراحات و بیماری‌هایی که بیشتر حیوانات دیگر را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بهبود یابد.
تمساح‌های نیل سازگاری‌های حسی استثنایی هم دارند. هنری گیرنده‌های فشار تخصصی به نام «ارگان‌های حسی پوششی» روی پوستش دارد. این گیرنده‌ها به او اجازه می‌دهند حتی کوچکترین تغییر در فشار آب را تشخیص دهد و حرکات طعمه یا شکارچیان را حتی در تاریکی مطلق حس کند.
هنری هر سال هزاران بازدیدکننده دارد و میراث او نه تنها درباره عمر طولانی او بلکه درباره ارزش آموزشی است که او دارد. دانشمندان و محققان به لطف این تمساح ۱۲۴ ساله، زیست‌شناسی پیری در خزندگان را مطالعه کرده‌اند و به اطلاعاتی دست یافته‌اند که منجر به درک بهتر این گونه شده است.
داستان او فرصتی را برای عموم مردم فراهم کرده تا درباره حفاظت و اهمیت حفظ این موجودات بیاموزند که با کنترل جمعیت ماهی‌ها و گیاهخواران نقش مهمی در اکوسیستم آنها دارند.
تمساح‌های نیل در معرض خطر انقراض نیستند، اما با خطر از دست دادن زیستگاه، شکار و درگیری انسان و حیات وحش روبرو هستند.
