صدسالگی مردی که شاه را برای همیشه به مصر فرستاد

برترین‌ها: جیمی کارتر، سی‌و‌نهمین رئیس‌جمهور آمریکا که دوران کارش در کاخ سفید تحت‌تأثیر سیاست‌های نامطلوب اقتصادی و همچنین انقلاب اسلامی و رخدادهای پس از آن، یک دوره چهارساله بیشتر دوام نیاورد، روز گذشته ۱۰۰ ساله شد. او در سال‌های اخیر از بیماری‌های گوناگون ازجمله تومور سرطانی بدخیم پوستی رنج می‌برد.

در جریان وقوع انقلاب در ایران و بی‌ثباتی و درگیری در کشور، رسانه‌های آمریکایی به تریبونی برای حمایت از جیمی کارتر، رییس‌جمهور وقت آمریکا در مقابل انتقادات جهانی به وی تبدیل شده بودند. تایم در هفته دوم ژانویه 1979 در گزارشی کامل تحت عنوان "اولویت‌های رییس‌جمهور کارتر برای سال 1979" معضلات پیش روی جیمی کارتر در سال جدید در زمینه سیاست خارجی به‌ویژه در منطقه خاورمیانه را زیر ذره بین قرار داد.

گزارشی که همزمان با سفر رییس‌جمهور آمریکا به فرانسه برای شرکت در کنفرانس گوادلوپ (برای رسیدگی به بحران موجود در ایران و خاورمیانه) انتشار یافته بود این گونه آغاز شد:

مسائلی که در مقابل رییس‌جمهور قرار گرفته است، اکثرا پیچیده هستند و لازم است تا هرچه سریع‌تر در مورد آنها تصمیم‌گیری شود. ناآرامی‌‌ها در ایران و در نظر گرفتن شوروی به عنوان یک تهدید، مسایل کوچکی نیستند و مطمئنا در دورنمای سیاست‌های بلند مدت رییس‌جمهور نیز بی‌تاثیر نخواهند بود. شاید به همین دلیل است که کارتر از "زبیگنیو برژینسکی"، مشاور عالی امنیت ملی خود خواست تا در گزارشی ویژه با مختصر نگاهی به مسائل و مشکلات جهانی، برداشت خود از مسائل پیش روی ایالات‌متحده در سال 1979 را نیز مطرح کرده و به او ارائه دهد. برژینسکی پرونده تیره و تاری را در اواخر ماه دسامبر به رییس‌جمهور داد. مشاور امنیت ملی رییس جمهور در مورد جزییات این پرونده تا کنون هیچ حرفی نزده است. او تنها می‌گوید:« سعی می‌کنیم تا چارچوبی کلی را با هدف مساعدت هر چه بیشتر با جامعه جهانی تهیه کنیم.»

این در حالیست که نگرانی کشورهای اروپایی از شرایط موجود باعث شده است تا رییس جمهور راهی گوادلوپ شود و در کنفرانسی مشترک با حضور سران سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا به بررسی فضای موجود بپردازد. در این کنفرانس "هلموت اشمیت"، صدر اعظم آلمان، "جیمز کالاهان"، نخست وزیر بریتانیا، و "ژیسکاردستن"،همتای فرانسوی رییس‌جمهور حضور دارند. با وجود اینکه مشاور امنیت ملی رییس جمهور به محتوای گزارشی که تهیه کرده بود،هیچ اشاره‌ای نکرد اما به نظر می‌رسد بتوان حدس زد که اولویت های کارتر در زمینه سیاست خارجی کشور برای گفت‌و‌گو در کنفرانس گوادلوپ چه بوده است.

ضعف اطلاعاتی و عدم آگاهی از دورنمای سیاسی ایران، ایالات‌متحده را با مشکلات فزاینده‌ای روبرو ساخته است. هر لحظه انتظار سقوط محمدرضا شاه پهلوی وجود دارد. کارتر هنوز هیچ‌گونه جهت‌گیری خاصی نکرده است اما همچنان به حمایت‌های غیرعلنی خود از محمدرضا شاه ادامه می‌دهد. سقوط شاه ایران که خیلی‌ها پیش بینی می‌کنند احتمال آن بسیار بالاست، معادله قدرت را از مصر و اتیوپی گرفته تا منطقه شرق منتهی به پاکستان تغییر خواهد داد. اما در این میان کمک نکردن ایالات‌متحده به مقامات ایران برای آرام کردن شرایط در کشور، عربستان سعودی را نیز به وحشت انداخته است. عربستا‌ن سعودی نگران این است تا مبادا نتواند با نفوذ شوروی در منطقه مقابله کند.

تایم در ۲۲ ژانویه ۱۹۷۹ بار دیگر در گزارشی تحت عنوان "سکوت عجیب کاخ سفید در زمان بحران در خارج از مرزها" نوشت:

هوای گرم و استوایی گوادلوپ همه را سست و بی‌حال کرده است. گویا رییس‌جمهور کارتر نیز از این قضیه مستثنی نیست. کارتر بعد از شرکت در کنفرانس گوادلوپ آخر هفته را همانند بقیه مسافران این جزیره گرم در سواحل کارائیب گذراند. در اوج آشفتگی و تشنج در جهان، رییس‌جمهور کاملا آرام و بی‌دغدغه رفتار می‌کند. این در حالیست که خود او در این آشفتگی از جمله افرادی است که در مرکز توجه قرار گرفته است. او تنها مشغول آماده‌ کردن خود برای افتتاح نود و ششمین کنگره حزب در هفته جاری است. اگر در زمینه سیاست‌های خارجی آمریکا افکار جدید و تازه‌ای دارد، تنها خود اوست که از آنها باخبر است. رییس‌جمهور هیچ اظهار نظر خاصی نمی‌کند. کارتر تنها گفته است:« بسیار خشنود و راضی هستیم که در راستای تامین منافع کشور، سطح روابط خود با دیگر کشورهای دنیا را ارتقا داده‌ایم. با دشمنان سابق خود روابط دوستانه برقرار کرده‌ایم و سعی نموده‌ایم تا راه حل مذاکره را در مقابل مبارزه و درگیری انتخاب کنیم.»

کارتر که تصمیم گرفته بود بعد از بازگشت از کنفرانس "گوادلوپ" به واشنگتن، در یک کنفرانس مطبوعاتی حاضر شود، تصمیم خود را تغییر داد. در مقابل،"سایرس ونس"، وزیر خارجه او با حضور در کنفرانسی خبری گفت: اتفاق خاصی نیفتاده است و شاه ایران در تعطیلات به سر می‌برد و ایالات متحده صحت این خبر را تایید می‌کند. پس از آن نیز "جودی پاول"، سخنگوی کاخ سفید مختصری در مورد سیاست‌های خارجی آمریکا در سال جاری با مطبوعات گفت‌وگو کرد. اما زمانی که خبرنگاران ونس را سوال پیچ کردند، او گفت: «خود را درگیر اوضاع و شرایط کنونی ایران نکرده‌ایم.» مقامات حتی در مورد مورد آنچه در گوادلوپ در رابطه با معضلات ویتنام و چین گذشت نیز هیچ توضیحی ندادند.