القای زایمان چیست و چگونه انجام می‌شود؟

القای زایمان یکی از روش‌های پزشکی است که برای تسریع یا شروع فرآیند زایمان در زنان باردار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش زمانی به کار می‌رود که ادامه بارداری ممکن است برای سلامت مادر یا جنین خطرناک باشد، یا زمانی که بارداری بیش از حد طبیعی طولانی شده است. القای زایمان با استفاده از روش‌های مختلفی انجام می‌شود و هدف آن این است که با تحریک انقباضات رحمی، زایمان به طور ایمن و مؤثر صورت گیرد. در این مقاله بیشتر درباره القای زایمان و نحوه انجام آن صحبت خواهیم کرد.

در این مقاله می‌خوانید:

• القای زایمان چیست؟
• چرا برخی زنان به القای زایمان نیاز دارند؟
• القای زایمان چگونه صورت می‌گیرد؟
• خطرات القای زایمان چیست؟

بیشتر بخوانید: برای زایمان طبیعی چطور و چقدر پیاده روی کنیم؟/ تاثیر پیاده روی در باز شدن دهانه رحم

القای زایمان چیست؟

القای زایمان یک فرآیند پزشکی است که برای شروع یا تسریع زایمان زنان باردار به‌ کار می‌رود. این روش معمولاً در مواردی انجام می‌شود که ادامه بارداری ممکن است برای مادر یا جنین خطرناک باشد، مانند زمانی که بارداری بیش از حد طول کشیده یا مشکلاتی مانند پره‌اکلامپسی یا کاهش رشد جنین در رحم وجود دارد. القای زایمان می‌تواند با استفاده از داروهایی که انقباضات رحم را تحریک می‌کنند یا از طریق روش‌های مکانیکی انجام شود. هدف از این فرآیند، اطمینان از زایمان ایمن و به موقع برای حفظ سلامت مادر و نوزاد است.

چرا برخی زنان به القای زایمان نیاز دارند؟

عوامل متعددی می‌توانند موجب نیاز به القای زایمان شوند که در ادامه دلایل عمده آن را بررسی خواهیم کرد.

بارداری طولانی‌مدت

یکی از رایج‌ترین دلایل القای زایمان، بارداری طولانی‌مدت یا عبور از موعد مقرر زایمان است. معمولاً بارداری حدود ۴۰ هفته طول می‌کشد، اما در برخی موارد بارداری بیش از این زمان ادامه می‌یابد. وقتی بارداری به هفته ۴۲ می‌رسد، خطراتی برای جنین و مادر افزایش می‌یابد. جفت که مسئول تأمین اکسیژن و تغذیه جنین است، ممکن است در این دوره عملکرد بهینه خود را از دست بدهد که می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند کمبود اکسیژن برای جنین شود. به همین دلیل، پزشکان ممکن است القای زایمان را توصیه کنند تا از عوارض احتمالی پیشگیری شود.

پره‌اکلامپسی

پره‌اکلامپسی یک وضعیت جدی است که می‌تواند در دوران بارداری ایجاد شود و با افزایش فشار خون و آسیب به اعضای بدن، به‌ویژه کبد و کلیه‌ها همراه است. این بیماری اگر به موقع کنترل نشود، می‌تواند به مشکلات جدی مانند نارسایی اندام‌های حیاتی، تشنج و در موارد نادر، مرگ منجر شود. در این شرایط، زایمان سریع‌ترین و مؤثرترین راه برای حفظ سلامت مادر و جنین است. بنابراین، القای زایمان به‌ منظور جلوگیری از تشدید پره‌اکلامپسی معمولاً توصیه می‌شود.

کاهش رشد جنین در رحم

گاهی اوقات، جنین در رحم به درستی رشد نمی‌کند که به این وضعیت تاخیر در رشد داخل رحمی (IUGR) می‌گویند. عواملی مانند مشکلات جفت، فشار خون بالا در مادر یا بیماری‌های مزمن می‌توانند باعث کاهش تغذیه و اکسیژن‌رسانی به جنین شوند. در این موارد، ادامه بارداری ممکن است برای جنین خطرناک باشد و القای زایمان برای خارج کردن نوزاد از محیط پرخطر و فراهم کردن شرایط بهتر برای رشد او خارج از رحم، ضروری می‌شود.

پاره شدن زودهنگام کیسه آب

پاره شدن کیسه آب معمولاً نشانه‌ای از نزدیک شدن زایمان است. اما اگر کیسه آب پیش از شروع انقباضات زایمانی پاره شود و زایمان به طور طبیعی آغاز نشود، خطر عفونت مادر و جنین افزایش می‌یابد. در این شرایط، پزشکان ممکن است تصمیم بگیرند زایمان را القا کنند تا خطرات ناشی از عفونت به حداقل برسد و روند زایمان تسریع شود.

بیماری‌های مزمن مادر

برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا می‌توانند در طول بارداری پیچیدگی‌هایی ایجاد کنند که سلامتی مادر و جنین را به خطر می‌اندازد. این بیماری‌ها ممکن است باعث شوند که پزشک زایمان زودتر از موعد را به عنوان گزینه‌ای برای پیشگیری از بروز مشکلات جدی توصیه کند. در این شرایط، القای زایمان می‌تواند به کاهش فشار بر بدن مادر و پیشگیری از عوارض جدی کمک کند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

القای زایمان چگونه صورت می‌گیرد؟

این فرآیند با استفاده از روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که بر اساس شرایط مادر و جنین انتخاب می‌شوند. روش‌های القای زایمان به دو دسته اصلی دارویی و مکانیکی تقسیم می‌شوند.

۱. روش‌های دارویی

• استفاده از پروستاگلاندین‌ها: پروستاگلاندین‌ها داروهایی هستند که برای نرم کردن و آماده‌سازی دهانه رحم به‌ کار می‌روند. این داروها معمولاً به صورت ژل یا شیاف درون واژن قرار داده می‌شوند و به گشاد شدن دهانه رحم کمک می‌کنند. این داروها همچنین می‌توانند انقباضات رحمی را تحریک کرده و فرآیند زایمان را آغاز کنند.
• استفاده از اکسی‌توسین (Pitocin): اکسی‌توسین هورمونی است که به‌طور طبیعی در بدن تولید شده و باعث شروع انقباضات رحمی در زایمان می‌شود. در القای زایمان، اکسی‌توسین به صورت مصنوعی و از طریق تزریق وریدی به مادر داده می‌شود تا انقباضات رحمی تحریک شوند و زایمان جلو بیافتد. دوز دارو به تدریج افزایش می‌یابد تا انقباضات مناسب ایجاد شود.

۲. روش‌های مکانیکی

• جدا کردن غشاها (sweeping membranes): در این روش، پزشک با استفاده از انگشت کیسه آب را از دیواره رحم جدا می‌کند. این کار باعث آزاد شدن پروستاگلاندین‌های طبیعی می‌شود که می‌توانند زایمان را تحریک کنند. این روش ممکن است کمی دردناک باشد، اما معمولاً در مطب پزشک انجام می‌شود و به بستری نیاز ندارد.
• پاره کردن کیسه آب (Amniotomy): در این روش، پزشک با استفاده از یک ابزار کوچک و استریل، کیسه آب را پاره می‌کند. این عمل باعث می‌شود که مایع آمنیوتیک خارج شود و زایمان شروع شود. این روش معمولاً زمانی استفاده می‌شود که دهانه رحم تا حدی گشاد شده، اما زایمان به طور طبیعی شروع نشده باشد.
• بالون کاتتر: در این روش، پزشک یک لوله نازک که به انتهای آن یک بالون کوچک متصل است را از طریق دهانه رحم وارد می‌کند. بالون سپس با مایعی پر می‌شود تا فشار به دهانه رحم وارد کرده و آن را گشاد کند. این روش معمولاً در کنار سایر روش‌های دارویی برای تسریع فرآیند زایمان استفاده می‌شود.

۳. تحریک طبیعی زایمان

در برخی موارد، ممکن است پزشکان از روش‌های غیرتهاجمی و طبیعی برای القای زایمان استفاده کنند. پیاده‌روی، تحریک نوک سینه‌ها یا برقراری رابطه جنسی می‌تواند باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین شود و به تحریک انقباضات رحمی کمک کند. این روش‌ها اگرچه همیشه مؤثر نیستند، اما در مراحل اولیه ممکن است توصیه شوند.

مطالب پیشنهادی: برای شروع درد زایمان چه باید کرد؟

خطرات القای زایمان چیست؟

القای زایمان می‌تواند به شروع زایمان در شرایط خاصی کمک کند، اما مانند هر مداخله پزشکی، خطراتی به همراه دارد. در ادامه به برخی از خطرات اصلی القای زایمان اشاره خواهیم کرد:

• افزایش احتمال سزارین: اگر القای زایمان ناموفق باشد به‌خصوص در مادرانی که برای اولین‌بار زایمان می‌کنند، احتمال نیاز به عمل سزارین افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند به دلیل عدم گشاد شدن کافی دهانه رحم یا نبود انقباضات مؤثر باشد.
• انقباضات بیش از حد رحم (هایپراستیمولیشن): استفاده از داروهایی مانند اکسی‌توسین برای تحریک انقباضات رحمی ممکن است باعث انقباضات بیش از حد و مداوم شود که می‌تواند به کاهش اکسیژن‌رسانی به جنین و در نتیجه مشکلات تنفسی و قلبی در نوزاد منجر شود.
• پارگی رحم: در موارد نادر، القای زایمان می‌تواند باعث پارگی رحم شود، به‌ویژه در زنانی که قبلاً سزارین شده‌اند. این عارضه یک اورژانس پزشکی است و نیاز به مداخلات فوری دارد.
• عفونت: القای زایمان ممکن است به افزایش خطر عفونت در مادر یا جنین منجر شود، به‌خصوص اگر کیسه آب زودتر از موعد پاره شده باشد و زایمان طولانی شود.
• افت ضربان قلب جنین: داروهای القای زایمان می‌توانند بر ضربان قلب جنین تأثیر منفی بگذارند. کاهش اکسیژن‌رسانی به جنین ممکن است منجر به افت ضربان قلب شده و به مداخلات فوری نیاز پیدا کند.
• خونریزی پس از زایمان: القای زایمان می‌تواند خطر خونریزی شدید پس از زایمان را افزایش دهد. این مشکل ممکن است به دلیل عدم توانایی رحم در جمع شدن مناسب پس از تولد نوزاد باشد.

پیشنهاد ویژه نی نی بان:فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر

کلام آخر

القای زایمان ابزاری مهم در پزشکی مدرن برای بهبود نتایج زایمان است، اما مانند هر روش دیگری مزایا و معایب خود را دارد. انجام این فرآیند باید بر اساس شرایط خاص هر بارداری و تحت نظارت دقیق پزشکی صورت گیرد تا خطرات احتمالی به حداقل رسیده و سلامت مادر و نوزاد تضمین شود. تصمیم‌گیری درباره انجام القای زایمان باید با مشورت پزشک و در نظر گرفتن تمامی جوانب انجام شود.