تفاوت تعاریف طبی و فقهی در مورد مایع منی

تفاوت تعاریف طبی و فقهی در مورد مایع منی
اختلال های انزال به شکل های «انزال پیش از موقع»، «انزال تاخیری»، «عدم انزال» و «انزال عقبگرد» تقسیم بندی شده اند اما به هرحال وضعیتی که به «سیلان منی» معروف شده است، بدون آنکه الزاما تعریف جامع و مانعی داشته باشد، عده قابل توجهی از مردان را آزار می دهد.

شاید یکی از دلایل نگرانی این باشد که بین مفهوم منی در پزشکی و همین مفهوم در علوم فقهی تفاوت هایی وجود دارد که نه تنها در بین مردم، بلکه حتی بین همکاران پزشک نیز به آن توجه کافی نمی شود و بنابراین ابتدا لازم است مشخص شود در پزشکی به چه چیزی مایع منی گفته می شود.

منی، مایعی نسبتا غلیظ و کم و بیش سفید است که از تجمیع ترشح های بیضه، کیسه های منی، پروستات و غدد بولبویورترال تشکیل می شود و همچنین حاوی اسپرماتوزویید است.

اگرچه برخی منابع پزشکی هم به موضوع انزال اشاره می کنند ولی این ترکیب الزاما همیشه همزمان با ارگاسم خارج نمی شود. برخی بر این تصور هستند که ملاک منی بودن به ترشحاتی که از دستگاه تناسلی خارج می شود، وجود اسپرماتوزویید در آن است. چنین تصوری نمی تواند درست باشد چراکه در بسیاری از موارد حتی ادرار و به ویژه ادرار صبحگاهی نیز حاوی تعدادی اسپرماتوزویید است.

واقعیت این است که حتی بدون تحریک جنسی، ممکن است قبل، حین یا بعد از ادرار ترشح هایی از دستگاه تناسلی مردانه خارج شود که در اغلب موارد طبیعی هستند و این موضوع از لحاظ پزشکی نباید باعث نگرانی افراد شود. این ترشح ها می توانند از پروستات، غدد بولبویورترال یا همان غدد کوپر یا حتی به واسطه سرریز مایعات تجمع یافته در مجاری جنسی مثلا به دنبال افزایش فشار داخل شکمی در جریان اجابت مزاج باشند اما گاهی همین ترشحات از لحاظ شرعی فرد را دچار سردرگمی می کند و شاید علت حساسیت روی این موضوع و معروف شدن عبارتی مثل سیلان منی همین مساله باشد.

طبق نظر مراجع محترم تقلید، علایم و نشانه های خروج منی و در نتیجه جنابت در مردان به این شرح است:
اغلب مراجع (به جز آیات عظام بهجت، صافی و مکارم) معتقد هستند که خروج منی در مردی که سالم است و مریض نیست، دارای ۳ نشانه است.

۱) همراه با شهوت باشد.

۲) با جستن بیرون آید.

۳) بدن سست شود.

اگر هیچ یک از نشانه های سه گانه یا یکی از آنها را نداشت، حکم به منی نمی شود (نظر حضرت آیت ا... سیستانی هم شبیه همین قسمت از فتواست)؛ مگر آنکه از راه دیگری یقین کند که منی است.

طبق فتوای آیات عظام بهجت و مکارم، خروج منی در مرد دارای ۲ نشانه است:

۱) همراه با شهوت باشد.

۲) با جستن بیرون آید.

اگر هیچ یک از ۲ نشانه یا یکی از آن دو را نداشت، حکم به منی نمی شود؛ مگر آنکه از راه دیگری یقین کند که منی است.

بلاخره آیت ا... العظمی صافی فتوا می دهند که:

اگر ترشح با شهوت و جستن یا با جستن بیرون آید و بدن سست شود، آن رطوبت حکم منی را دارد و اگر هیچ یک از این دو نشانه را نداشت، حکم به منی نمی شود؛ مگر آنکه از راه دیگری اطمینان پیدا کند که منی است.

با دقت در این فتاوی و قرار دادن آنها در کنار چرخه پاسخ جنسی در انسان، به نظر می رسد شرط جنابت (به جز نزدیکی) و منی تلقی شدن آنچه خارج می شود، حصول ارگاسم است که در آقایان اغلب (و نه همیشه) با انزال همراه است. البته این یک برداشت کاملا شخصی و غیرفقهی است و قطعا مکلفان محترم باید طبق نظر مراجع خود عمل کنند.

این برداشت وقتی تقویت می شود که ملاحظه کنیم در خصوص زنان نیز ملاک منی تلقی شدن ترشحات جنسی، طبق نظر علما، رسیدن به ارگاسم یا اوج لذت جنسی است. آنچه در ادامه مسایل جنابت در رساله ها ذکر می شود، تکلیف ترشحات قبل و بعد از ادرار را روشن می کند.

اما از نظر پزشکی گاهی این ترشح ها می توانند غیرطبیعی باشند و به پیگیری یا درمان نیاز داشته باشند مثلا:

ترشح هایی که همراه با درد باشند، می توانند به علت پروستاتیت (التهاب پروستات) ایجاد شوند یا بعد از یک رابطه جنسی پرخطر خروج ترشحات چرکی باید بسیار مهم تلقی شود.

نوعی از التهاب پروستات که به آن پروستاتیت احتقانی گفته می شود نیز می تواند با ترشحات بدون کنترل از مجرا همراه باشد. تحریک جنسی دراز مدت که به انزال ختم نشده باشد شایع ترین علت این وضعیت است.

سایر مواردی که ممکن است باعث پروستاتیت احتقانی شوند عبارتند از: پروستاتیت مزمن یا هرگونه التهاب دیگر در مثانه، مجاری ادرار، کیسه های منی یا اپیدیدیم، مصرف الکل، برخی ضایعات و آسیب های نخاعی و سبک زندگی همراه با نشستن طولانی مدت (عملا آقایان روی پروستات خود می نشینند!)

این افراد علاوه بر ترشحات متناوب، ممکن است از تکرر ادرار و دردهای ناحیه تحتانی شکم نیز رنج ببرند. نزدیکی و انزال در فواصل کوتاه تر، پیاده روی روزانه (ساده ترین ماساژ پروستات) و نشستن در آب گرم، علایم را تخفیف می دهد و اغلب نیاز به درمان دارویی نیست به جز در موارد وجود عفونت های ادراری تناسلی که باید جدی گرفته شوند.

بنابراین در یک جمع بندی باید گفت اغلب ترشحاتی که ممکن است خود به خود از مجاری ادراری تناسلی مرد خارج شوند، طبیعی محسوب می شوند، زندگی زناشویی فرد را تهدید نمی کنند اما مواردی نیز وجود دارند که نیاز به پیگیری، تشخیص و درمان دارند و از این میان باید نسبت به عفونت های منتقل شونده از راه تماس جنسی بسیار حساس بود.

منبع:
دکتر سیدعلی آذین متخصص سلامت جنسی

aftabir.com