فولیکول چیست و اندازه فولیکول برای بارداری چقدر مهم هستند؟

ارتباط اندازه فولیکول و بارداری

اندازه فولیکول برای بارداری معمولا در مواردی که زنان تحت درمان ناباروری و تحریک تخمدان قرار می گیرند اهمیت پیدا میکند ، چرا که اندازه فولکیول بالغ شده نشان میدهد که در فاصله ای نزدیک قرار است تخمک گذاری صورت بگیرد و بدن زن برای انجام عمل لقاح یا جمع آوری تخمک های بالغ آمادگی لازم را دارد. 

برای بارداری نیاز است که فولیکولهای موجود در تخمدان ها رشد کنند و به اندازه مطلوب برسند و از تخمدان آزاد شوند. در این مقاله میخواهیم در باره اندازه فولیکول برای بارداری صحبت کنید تا بدانید که اندازه فولیکول مناسب برای بارداری چند است و چرا به عنوان فولیکول غالب شناخته می شود.

کاربرد اندازه فولیکول برای بارداری

فولیکول غالب یعنی چه؟

فولیکول با تخمک متفاوت است و نباید این دو را با هم اشتباه بگیرید. 

سلول جنسی ماده به نام تخمک شناخته میشود و سلول جنسی نر به نام اسپرم شناخته می شود. این دو سلول بعد از لقاح موفق میتوانند تبدیل به جنین شوند. 

فولیکول یک ساختار عملکردی آناتومیک است که بخشی از تخمدان را تشکیل می دهد و تخمک سلولی است که در دیواره داخلی فولیکول در یک چرخه خود به خودی یا تحریک تخمدان به بلوغ می رسد. 

در واقع میتوان گفت فولیکول مانند یک ساک ، سلول تخمک در تخمدان را احاطه کرده و تخمک درون فولیکول بالغ می شود. 

فولیکول علاوه بر تخمک حاوی سلولهای دیگری است که برای رشد تطبیعی تخمک ، استروژن مورد نیاز را تولید می کند. 

زمانی که فولیکول با تحریک هورمون ها بزرگ می شود ، از مایعی پر خواهد شد و تخمک که به دیواره فولیکول وصل است شروع به رشد میکند.  زمانی که فولکیول کاملا بالغ شود ، فرایند تخمک گذاری شروع خواهد شد و فولیکول تخمک را رها میکند ، و تخمک رها شده به سمت لوله رحمی حرکت میکند. 

سیستم تخمدان ها از اولین چرخه قاعدگی یک تخمک که کیفیت بالاتری داشته باشد را انتخاب میکند و بعد از تکمیل رشد به خارج از تخمدان می فرستد ، بنابراین به تدریج در هر قاعدگی کیفیت تخمک ها پایین تر می آید. به همین دلیل است که زنان در سنین بالاتر مشکلات بیشتری برای بارداری دارند و احتمال سقط جنین در آن ها بیشتر است. 

اندازه فولیکول مناسب برای بارداری

تخمین ذخیره تخمدان

برای بررسی میزان باروری زنان ، دانستن ذخیره تخمدان ضروری است ، ذخیره تخمدان را میتوان با ارزیابی هورمون های LH ، FSH ، AMH ، استرادیول و غیره ، سونوگرافی واژینال و شمارش تعداد فولیکول های تخمدان تخمین زد. 

در حال حاضر شمارش تعداد فولیکول های تخمدان به عنوان بهترین و مطمئن ترین روش برای تخمین و تشخیص ذخیره تخمدان رایج است. 

تعداد فولیکولهای هر تخمدان را در روزهای 2 – 5 چرخه قاعدگی با انجام سونوگرافی واژینال می شمارند. این فولیکول ها به نام آنترال شناخته می شوند. بررسی تعداد و اندازه فولکیولهای آنترال antral follicle اولین قدرم برای ارزیابی باروری زنان است. 

بسته به تعداد فولیکولهای آنترال ، در صورت وجود 6 – 10 فولیکول در تخمدان ها ، یعنی فرد ذخیره تخمدان کافی یا طبیعی دارد.  

در صورتی که شمارش کمتر از 6 باشد یعی ذخیره تخمدن کم است و اگر بالاتر از 12 باشد یعنی ذخیره تخمدان بالا است. 

اندازه فولیکول ها در این مرحله از چرخه 2 – 10 میلیمتر است. 

برای درمان ناباروری باید تعداد فولیکولها در حد نرمال باشد ، در محدوده کمتر زنان پاسخ مناسبی به درمان نمی دهند و در محدوده بالاتر پاسخ اغراق آمیزی به درمان داده خواهد شد. 

اندازه فولیکول در روزهای مختلف

اندازه فولیکول برای بارداری 

در چرخه قاعدگی یکی از فولیکولهای آنترال به عنوان فولیکول برتر یا غالب انتخاب می شود ، این فولیکول اندازه و سرعت رشد بیشتری نسبت به دیگر فولیکولها دارد و تبدیل به فولیکول بالغ یا گراف می شود که آماده تخمک گذاری است. 

سایر فولیکولها به عنوان بخشی از فرایند بیولوژیکی برنمه ریزی شده از بین می روند .

قبل از تخمک گذری اندازه متوسط فولیکول غالب بین 22 – 24 میلی متر است ( البته دامنه 18 – 36 میلی متر هم مشاهده شده است) .

اندازه مناسب فولیکول غالب تنها نشانه ای است که میتواند به راحتی تخمک گذاری را پیش بینی کند. بنابراین اندازه فولیکول برای بارداری نقش تعیین کننده ای برای ایجاد لقاح و شروع باردرای ایفا میکند.

کاربرد اندازه فولیکول برای بارداری

در چرخه تحریک هورمونی تخمدان ، تقریبا تمام فولیکولهای آنترال شروع به رشد میکنند ولی نرخ رشدشان متفاوت خواهد بود. زمانی که تعدادی از آنها به اندازه 18 میلی متر برسند ، هورمون hCG باعث تحریک تخمک گذاری می شود. 

36 ساعت بعد از تجویز هورمون ، تخمک ها جمع آوری می شوند . هدف از درمان جمع آوری بالغ ترین تخمک ها است که میتوانند با اسپرم بارور شوند. 

البته رشد یک فولیکول همیشه به معنی تشکیل تخمک بالغ نیست و همه تخمک ها تولید شده کیفیت یکسانی ندارند،  به همین دلیل است که درمان هورمونی روی زنانی که ذخیره تخمدان کافی نداشته باشند ، انجام نمی شود. 

درصد کمی از فولیکول ها میتوانند با وجود رشد کردن ولی خالی و بدون تخمک باشند.

گردآوری : بخش زناشویی بیتوته