آژنزی واژینال؛ همه چیز در مورد این اختلال نادر

آژنزی واژینال نقص مادرزادی که بر رحم و واژن تاثیر می گذارد

آژنزی واژینال (با تلفظ انگلیسی a-JEN-uh-sis) یک اختلال مادرزادی نادر است که در آن واژن به طور کامل شکل نمی گیرد و رحم نیز ممکن است به صورت ناقص یا اصلا رشد نکند. این عارضه از بدو تولد وجود دارد و گاهی با مشکلات کلیوی یا اسکلتی همراه است.

آژنزی واژینال را همچنین با نام های دیگری مانند آژنزی مولرین، آپلازی مولرین یا سندرم مایر-روکیتانسکی-کوستر-هاوزر (MRKH) می شناسند. این اختلال اغلب در دوران بلوغ، زمانی که فرد پریود نمی شود، تشخیص داده می شود. استفاده از گشادکننده واژن، که ابزاری لوله ای شکل است، می تواند با گذشت زمان باعث کشیده شدن واژن شود و در بسیاری موارد روشی موفق برای ایجاد واژن به شمار می رود. در برخی موارد، ممکن است جراحی برای درمان لازم باشد. درمان های موجود امکان برقراری رابطه جنسی از طریق واژن را فراهم می سازند.

آژنزی واژینال اغلب تا دوران نوجوانی مورد توجه قرار نمی گیرد

علائم آژنزی واژینال

آژنزی واژینال اغلب تا دوران نوجوانی و عدم شروع قاعدگی (آمنوره) فرد، مورد توجه قرار نمی گیرد. سایر علائم بلوغ معمولا با الگوی رشد معمول زنان مطابقت دارد. آژنزی واژینال ممکن است با ویژگی های زیر همراه باشد:

• ظاهر اندام تناسلی خارجی به شکل معمول زنانه

• کوتاه شدن واژن بدون دهانه رحم در انتها، یا فقدان واژن و تنها یک فرورفتگی جزئی در محل احتمالی دهانه واژن

• احتمال فقدان کامل رحم یا رشد ناقص آن. در صورت وجود بافت پوششی داخلی رحم (آندومتر)، ممکن است درد قاعدگی یا درد مزمن شکمی رخ دهد.

• تخمدان ها به طور معمول به طور کامل رشد کرده و عملکرد طبیعی دارند، اما ممکن است در محل غیرمعمولی در شکم قرار گرفته باشند.

• گاهی اوقات، لوله های فالوپ (لوله هایی که تخمک از طریق آنها از تخمدان به رحم منتقل می شود) ممکن است وجود نداشته باشند یا به طور معمول رشد نکنند.

آژنزی واژینال همچنین ممکن است با سایر مشکلات مرتبط باشد، از جمله:

• مشکلات مربوط به رشد کلیه ها و مجاری ادراری

• تغییرات رشدی در استخوان های ستون فقرات، دنده ها و مچ دست

• مشکلات شنوایی

• سایر شرایط مادرزادی که قلب، دستگاه گوارش و رشد اندام ها را نیز درگیر می کند.

اگر تا سن ۱۵ سالگی پریود نشده‌اید، به پزشک متخصص زنان یا پزشک عمومی مراجعه کنید.

زنان مبتلا به آژنزی واژینال با چالش های منحصر به فردی روبرو هستند

علت آژنزی واژینال: معمایی سر به مهر

علت دقیق آژنزی واژینال هنوز مشخص نیست، اما در مقطعی از ۲۰ هفته اول بارداری، لوله‌هایی به نام مجاری مولرین به درستی شکل نمی‌گیرند. به طور معمول، بخش تحتانی این مجاری به رحم و واژن و بخش بالایی آن به لوله‌های فالوپ تبدیل می‌شود. رشد ناکافی مجاری مولرین منجر به فقدان یا بسته شدن جزئی واژن، فقدان یا ناقص بودن رحم یا هر دوی این موارد می‌شود.

حدود 7 تا 8 درصد از بیماران مبتلا به آژنزی واژینال دارای یک بیماری کمتر شایع به نام سندرم عدم حساسیت به آندروژن (AIS) هستند. این بیماران ظاهر زنانه طبیعی دارند، اما فاقد واژن، دهانه رحم، رحم، لوله های فالوپ و تخمدان هستند.

هیچ گروه قومی شناخته شده ای وجود ندارد که به ویژه در معرض خطر ابتلا به آژنزیس واژن باشند.

شواهد کمی وجود دارد مبنی بر اینکه آژنزیس واژن تحتانی در خانواده ها وجود دارد. هیچ فاکتور خطر شناخته شده ای برای آژنزیس واژن وجود ندارد.

عوارض آژنزی واژینال

آژنزی واژینال می‌تواند بر روابط جنسی شما تأثیر بگذارد، اما پس از درمان، عملکرد واژن برای فعالیت جنسی به طور معمول به خوبی بهبود می‌یابد. زنان با رحم ناقص یا فاقد رحم، امکان بارداری به طور طبیعی را ندارند. با این حال، در صورت داشتن تخمدان های سالم، امکان داشتن فرزند از طریق لقاح آزمایشگاهی (IVF) وجود دارد. در این روش، جنین می‌تواند در رحم فرد دیگری (رحم جایگزین) کاشته شود تا بارداری به طور کامل طی شود. برای بررسی گزینه‌های باروری، با پزشک متخصص زنان خود مشورت کنید.

سونوگرافی یکی از راههای تشخیص آژنزی واژینال است 

تشخیص آژنزی واژینال:بررسی برای درک بهتر

تشخیص آژنزی واژینال توسط متخصص اطفال (pediatrician) یا متخصص زنان (gynecologist) براساس شرح حال پزشکی و معاینه فیزیکی صورت می گیرد.

این عارضه معمولا در دوران بلوغ، زمانی که حتی پس از رشد سینه ها و ظاهر شدن موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی، قاعدگی شروع نمی شود، تشخیص داده می شود. گاهی اوقات، آژنزی واژینال ممکن است در سنین پایین تر در طی بررسی های مربوط به مشکلات دیگر یا زمانی که والدین یا پزشک متوجه شوند نوزاد فاقد دهانه واژن است، تشخیص داده شود.

پزشک متخصص شما ممکن است آزمایشات زیر را توصیه کند:

• آزمایش خون: آزمایش خون برای بررسی کروموزوم ها و سنجش سطح هورمون ها می تواند تشخیص را تأیید کند و سایر شرایط را رد نماید.

• سونوگرافی: تصاویر سونوگرافی به پزشک نشان می دهد که آیا فرد دارای رحم و تخمدان است و همچنین به شناسایی هرگونه مشکل احتمالی در کلیه ها کمک می کند.

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): اسکن MRI تصویری دقیق از دستگاه تناسلی و کلیه ها در اختیار پزشک متخصص قرار می دهد.

• سایر آزمایشات: پزشک متخصص شما همچنین ممکن است برای بررسی شنوایی، قلب و اسکلت، آزمایشات دیگری را تجویز کند.

جراحی یکی از راههای درمان آژنزی واژینال است

درمان آژنزی واژینال: دستیابی به عملکردی مطلوب

درمان آژنزی واژینال اغلب در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه ۲۰ زندگی انجام می شود، اما ممکن است ترجیح دهید تا زمانی که احساس آمادگی و انگیزه بیشتری برای درمان دارید، صبر کنید. شما و پزشک متخصص زنان خود می توانید در مورد گزینه های درمانی صحبت کنید. بسته به شرایط خاص شما، این گزینه ها ممکن است شامل عدم درمان یا ایجاد واژن از طریق اتساع (گشاد کردن) واژن توسط خود فرد یا جراحی باشد.

اتساع واژن توسط خود فرد (Self-dilation):

اتساع واژن توسط خود فرد به طور معمول به عنوان اولین گزینه درمانی توصیه می شود. این روش به شما امکان می دهد بدون جراحی، واژن ایجاد کنید. هدف این است که واژن به اندازه ای بلند شود که برای برقراری رابطه جنسی راحت باشد.

در طول اتساع واژن توسط خود فرد، شما یک میله گرد کوچک (دیلاتور)، شبیه به یک تامپون سفت را به مدت 10 تا 30 دقیقه، 1 تا 3 بار در روز، در مقابل پوست خود در ناحیه دهانه واژن یا داخل واژن موجود فشار می دهید. با گذشت هفته ها، از دیلاتورهای بزرگتر استفاده خواهید کرد. ممکن است چند ماه طول بکشد تا به نتیجه مطلوب برسید.

برای آگاهی از نحوه انجام اتساع واژن توسط خود فرد و انتخاب بهترین نوع دیلاتور متناسب با نیازتان، با پزشک متخصص خود صحبت کنید. برای حفظ طول واژن، لازم است اتساع واژن با فواصل توصیه شده توسط پزشک یا برقراری رابطه جنسی مکرر به مرور زمان انجام شود.

برخی از بیماران در ابتدای درمان، مشکلاتی مانند تکرر ادرار، خونریزی واژن و درد را گزارش می دهند. استفاده از روان کننده مصنوعی و امتحان کردن نوع دیگری از دیلاتور ممکن است مفید باشد. پوست پس از حمام گرم راحت تر کشیده می شود، بنابراین زمان مناسبی برای اتساع واژن به شمار می رود.

برقراری رابطه جنسی مکرر به عنوان روشی برای اتساع واژن توسط خود فرد، برای زنانی که دارای شریک جنسی هستند، گزینه ای جایگزین محسوب می شود. اگر مایل به امتحان این روش هستید، در مورد بهترین روش پیش رو با پزشک متخصص خود مشورت کنید.

جراحی:

اگر اتساع واژن توسط خود فرد موثر نباشد، جراحی برای ایجاد یک واژن عملکردی (واژینوپلاستی) می تواند گزینه مناسبی باشد. انواع جراحی واژینوپلاستی عبارتند از:

• استفاده از پیوند بافت: جراح شما ممکن است از انواع مختلف پیوند با استفاده از بافت خودتان برای ایجاد واژن استفاده کند. منابع احتمالی این پیوندها شامل پوست از قسمت خارجی ران، باسن یا پایین شکم است.

جراح برای ایجاد دهانه واژن برش ایجاد می کند، پیوند بافتی را روی قالبی برای شکل دادن به واژن قرار می دهد و آن را در کانال newly formed (به تازگی شکل گرفته) جایگذاری می کند. این قالب به مدت یک هفته در جای خود باقی می ماند.

به طور کلی، پس از جراحی، قالب یا یک دیلاتور واژن را در جای خود نگه می دارید، اما می توانید هنگام استفاده از سرویس بهداشتی یا برقراری رابطه جنسی آن را خارج کنید. پس از مدت زمان اولیه توصیه شده توسط جراح، فقط در شب از دیلاتور استفاده خواهید کرد. برقراری رابطه جنسی با روان کننده مصنوعی و اتساع گاه به گاه به حفظ عملکرد واژن کمک می کند.

• قرار دادن وسیله کشش پزشکی: جراح شما یک وسیله زیتونی شکل (روش Vecchietti) یا یک وسیله بادکنکی (واژینوپلاستی با بادکن) را در دهانه واژن شما قرار می دهد. جراح با استفاده از ابزاری نازک و نورانی به عنوان راهنما (لاپاراسکوپ)، وسیله را به یک وسیله کشش جداگانه در قسمت پایین شکم یا از طریق ناف شما متصل می کند.

شما هر روز وسیله کشش را سفت می کنید و به تدریج آن را به سمت داخل می کشید تا طی حدود یک هفته یک کانال واژن ایجاد شود. پس از برداشتن وسیله، به مدت سه ماه از قالبی با اندازه های مختلف استفاده خواهید کرد. بعد از سه ماه، ممکن است از روش اتساع واژن توسط خود فرد یا برقراری رابطه جنسی منظم برای حفظ عملکرد واژن استفاده کنید. به احتمال زیاد برای برقراری رابطه جنسی به روان کننده مصنوعی نیاز خواهید داشت.

• استفاده از قسمتی از روده بزرگ (واژینوپلاستی با روده): در واژینوپلاستی با روده، جراح قسمتی از روده بزرگ شما را به یک شکاف در ناحیه تناسلی شما منتقل می کند و بدین ترتیب واژن جدیدی ایجاد می کند. سپس جراح باقی مانده روده بزرگ شما را دوباره متصل می کند. بعد از این نوع جراحی، نیازی به استفاده روزانه از دیلاتور واژن نخواهید داشت و احتمال کمتری وجود دارد که برای برقراری رابطه جنسی به روان کننده مصنوعی نیاز داشته باشید.

پس از جراحی، برای حفظ عملکرد واژن، استفاده از قالب، اتساع یا برقراری رابطه جنسی مکرر ضروری است. پزشکان متخصص زنان معمولا درمان های جراحی را تا زمانی که احساس آمادگی و توانایی انجام اتساع واژن توسط خود فرد را نداشته باشید، به تعویق می اندازند. بدون اتساع منظم، کانال واژن تازه ایجاد شده به سرعت تنگ و کوتاه می شود، بنابراین از نظر عاطفی بالغ بودن و آمادگی برای پیروی از مراقبت های بعد از جراحی بسیار مهم است.

در مورد بهترین گزینه جراحی برای رفع نیازهای خود و همچنین خطرات و مراقبت های لازم بعد از جراحی با پزشک متخصص زنان خود صحبت کنید.

کنار آمدن با آژنزی واژینال: شما تنها نیستید

آگاهی از ابتلا به آژنزی واژینال می تواند دشوار باشد. به همین دلیل، پزشک متخصص شما توصیه می کند که یک روانشناس یا مددکار اجتماعی جزء تیم درمانی شما باشد. این متخصصان سلامت روان می توانند به سوالات شما پاسخ دهند و به شما در مقابله با برخی از جنبه های دشوارتر آژنزی واژینال، مانند ناباروری احتمالی، کمک کنند.

ممکن است ترجیح دهید با گروه حمایتی از زنانی که شرایط مشابهی را تجربه می کنند، ارتباط برقرار کنید. ممکن است بتوانید به صورت آنلاین گروه حمایتی پیدا کنید، یا می توانید از پزشک متخصص خود بپرسید که آیا او گروهی را می شناسد یا خیر.

در بیشتر موارد آژنزی واژینال ارثی نیست

سوالات متداول درباره آژنزی واژینال

1. آژنزی واژینال چه تاثیری بر باروری دارد؟

زنان مبتلا به آژنزی واژینال که رحم ندارند، نمی توانند به طور طبیعی باردار شوند. با این حال، با استفاده از لقاح آزمایشگاهی (IVF) و رحم جایگزین، امکان باردار شدن وجود دارد.

2. آژنزی واژینال چه تاثیری بر زندگی جنسی دارد؟

با درمان مناسب، اکثر زنان مبتلا به آژنزی واژینال می توانند زندگی جنسی طبیعی و سالمی داشته باشند.

3. آیا آژنزی واژینال ارثی است؟

در بیشتر موارد، آژنزی واژینال ارثی نیست. با این حال، در برخی موارد، ممکن است به دلیل جهش های ژنی باشد که از والدین به فرزندان منتقل می شود.

4. آیا آژنزی واژینال بر سلامت کلی فرد تأثیر می گذارد؟

به جز ناباروری، آژنزی واژینال معمولاً تأثیر منفی بر سلامت کلی فرد ندارد. با این حال، برخی از زنان ممکن است با عزت نفس پایین یا مشکلات تصویر بدن دست و پنجه نرم کنند.

5. آیا می توان از آژنزی واژینال پیشگیری کرد؟

در حال حاضر هیچ راهی برای پیشگیری از آژنزی واژینال وجود ندارد.

6. آیا زنان مبتلا به آژنزی واژینال می توانند زندگی عادی داشته باشند؟

بله، زنان مبتلا به آژنزی واژینال می توانند زندگی عادی و سالمی داشته باشند. با درمان مناسب، اکثر زنان می توانند زندگی جنسی و باروری داشته باشند و از روابط صمیمی لذت ببرند.

سخن پایانی

آژنزی واژینال، وضعیتی که در آن رحم، واژن یا هر دوی آنها به طور کامل یا جزئی شکل نمی گیرند، می تواند چالش هایی را به همراه داشته باشد. با این حال، به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید و راه حل هایی برای غلبه بر این عارضه وجود دارد. با تشخیص و درمان مناسب، می توانید به زندگی سالم، پربار و شادی دست پیدا کنید. متخصصان زنان و سایر متخصصان حوزه سلامت می توانند راهنمایی و پشتیبانی لازم را در طول این سفر به شما ارائه دهند. 

به یاد داشته باشید که شما قوی، زیبا و سزاوار محبت و احترام هستید. با امید و شادی به آینده نگاه کنید و بدانید که می توانید بر هر چالشی غلبه کنید.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته