اهمیت گفتار درمانی در کودکان مبتلا به فلج مغزی

گفتار درمانی در کودکان مبتلا به فلج مغزی می‌تواند ارتباط و کنترل ماهیچه‌هایشان را بهبود بخشد. علاوه بر این، می‌تواند مشکلات مربوط به جویدن، خوردن و خروج آب دهان را نیز اصلاح کند و به طور کلی، بسیار کمک کننده باشد. به خواندن ادامه دهید تا کاملاً با نقش گفتار درمانی در فلج مغزی آشنا شوید. 

بیشتر بخوانید: مه مغزی چیست؟

در این مقاله می‌خوانید:

• چگونه گفتار درمانی به کودکان مبتلا به فلج مغزی کمک می ‌کند؟
• مزایای گفتار درمانی در فلج مغزی
• تکنیک ها و تمرین های گفتاردرمانی

چگونه گفتار درمانی به کودکان مبتلا به فلج مغزی کمک می ‌کند؟

رشد گفتار و زبان کودکان معمولاً از یک الگوی خاص پیروی می‌کند، اما کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است به طور قابل پیش بینی رشد و پیشرفت نداشته باشند. به همین دلیل، نیاز به مداخله گفتار درمانی دارند. مشکلات گفتاری عبارتند از:

• اختلالات مفصلی: بیماران فلج مغزی ممکن است کنترل دهانی و حرکتی ضعیفی داشته باشند. به علاوه، ممکن است در سر، گردن، صورت و گلوی خود ضعف عضلانی را نیز تجربه کنند. در نتیجه، کودک در ساختن صداها، شکل دادن هجاها و گفتن کلمات با مشکل مواجه می‌شود. مشکلات تلفظی نیز می‌تواند درک گفتار کودک را برای دیگران دشوار یا غیرممکن کند.
• اختلالات گفتار روان: یکی دیگر از جلوه‌های اهمیت گفتار درمانی کودکان، مشکل کودکان دارای فلج مغزی در روان صحبت کردن است. در واقع، این کودکان در حرف زدن خود دچار وقفه‌هایی مانند لکنت می‌شوند که جریان گفتار را قطع می‌کند و ارتباط را مختل می‌سازد. 

بیشتر بخوانید: لکنت ناگهانی در بزرگسالان؛ از علت تا درمان

• اختلالات صدا: مشکلات رزونانس و سایر اختلالات صدا زمانی رخ می‌دهد که بیماران فلج مغزی، زیر و بمی نامنظم، کنترل صدا و کیفیت صدا را تجربه می‌کنند. این وضعیت تعامل کودکان را سخت می‌کند و هم‌چنین ممکن است هنگام صحبت کردن کودک باعث درد یا ناراحتی شود.
• اختلالات دیزارتری: بیماران فلج مغزی گاهی اوقات دچار اختلال در حرکت عضلاتی می‌شوند که برای تولید گفتار به کار می‌روند. این نواحی شامل زبان، لب‌ها و تارهای صوتی است. برخی از علائم دیزارتری عبارتند از: گفتار «آهسته» یا «زمخت» که درک آن دشوار است؛ سرعت گفتار با تاخیر، حرکات محدود صورت، زیر و بمی غیرطبیعی یا تکلم ریتمیک.
• اختلالات دیسفاژی: یکی دیگر از مواردی که ما را به گفتار درمانی در کودکان نیازمند می‌کند، مشکل در بلع یا هضم غذا از دهان تا معده است. علائم این دیسفاژی عبارتند از: مشکل در بلع یا هضم غذا، ریزش آب دهان، نارسایی، سوزش مکرر سر دل، سرفه و احساس خفگی.

بیشتر بخوانید: گفتار درمانی چیست؟ چرا باید حتما انجام شود؟

• اختلالات آفازی: این اختلالات ناشی از آسیب به بخشی از مغز که بر زبان و گفتار تأثیر می‌گذارد هستند. آفازی باعث مشکلاتی در صحبت کردن، نوشتن، بیان و گوش دادن می‌شود. علائم اختلالات آفازی عبارتند از: مشکل در صحبت کردن، مشکل در درک ارتباط، مشکل در خواندن یا نوشتن، استفاده از کلمات دیگر برای کلمه مورد نظر.
• اختلالات بیانی: مشکل در کنار هم قرار دادن کلمات برای انتقال ایده‌ها ممکن است در توانایی برخی از بیماران برای برقراری ارتباط موثر اختلال ایجاد کند. اختلالات بیانی هم‌چنین ممکن است منجر به محدودیت واژگان و استفاده نامناسب از زبان در محیط‌های اجتماعی شود.
• اختلالات شناختی ارتباطی: مشکلات زبانی کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است مشکل در مهارت‌های ارتباطی شامل ادراک، حافظه، سازماندهی، حل مسئله و سایر عملکردهای شناختی را شامل شود. همه این‌ها اهمیت گفتار درمانی در کودکان مبتلا به فلج مغزی را پررنگ می‌کند. 

بیشتر بخوانید: علت و نشانه های اضطراب کودکان؛ چگونه اضطراب را کاهش دهیم؟

مزایای گفتار درمانی در فلج مغزی

گفتار درمانی مزایای گسترده‌ای برای بیماران فلج مغزی دارد. این فرآیند نه تنها تعاملات ارتباطی را بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند برای تقویت و بهبود کنترل عضلات صورت و دهان نیز استفاده شود. به طور کلی، مزایای گفتار درمانی حیطه‌های زیر را شامل می‌شود: 

• تولید صداها، کلمات و هجاها
• گام صدا
• تنظیم حجم صدا
• گوش دادن/ادراک
• بیان و تلفظ
• واژگان
• کیفیت صدا
• جویدن و بلعیدن

علاوه بر این، با بهبود مهارت‌های ارتباطی، گفتار درمانی ممکن است منجر به پیشرفت در این زمینه‌ها نیز شود:

• اعتماد به نفس و عزت نفس
• تمایل به تعامل اجتماعی
• یادگیری و برقراری ارتباط در مدرسه
• بیان افکار و عقاید
• استقلال
• حل مسئله
• کیفیت کلی زندگی

بیشتر بخوانید: بازی درمانی برای تقویت گفتار کودکان؛ مزایای بازی درمانی

تکنیک ها و تمرین های گفتاردرمانی

در گفتار درمانی کودکان از روش‌های مختلفی برای رفع مشکلات بلع، افزایش عملکرد دهانی حرکتی، تقویت درک و تسهیل ارتباط استفاده می‌شود. تکنیک‌های این روش بسته به نیازهای منحصر به فرد هر بیمار با هم فرق می‌کنند. این تکنیک‌ها عبارتند از:

• تمرینات بلع: درمان بلع و تغذیه برای تقویت کنترل دهان و حرکت طراحی شده است. گفتار درمانگران از تکنیک‌های مختلفی برای کمک به بلع استفاده می‌کنند که بعضی از آن‌ها، ماساژ صورت و تمرینات لب، زبان و فک را شامل می‌شوند. درمان، ماهیچه‌های صورت و فک را برای خوردن، آشامیدن و بلع تقویت می‌کند و توانایی‌های ادراکی را نیز افزایش می‌دهد.
• تمرینات فک، لب و زبان: ضعف عضلانی و هماهنگی ضعیف دهانی حرکتی در برقراری ارتباط و تغذیه اختلال ایجاد می‌کند و باعث مشکلات اجتماعی و مشکل در غذا خوردن کودکان دچار فلج مغزی می‌شود. تمرینات مختلف می‌تواند عضلات لب، فک و زبان این کودکان را تقویت کند. از آب نبات چوبی و زبان گیر نیز برای ایجاد مقاومت، توسعه قدرت و کنترل استفاده می‌شود. هم‌چنین، ممکن است برای تقویت قدرت و تمرین عضلات صورت، خوردن غذاهای غیرجویدنی توصیه شود.
• بیان درمانی: یکی از تکنیک‌های گفتار درمانی برای کودکان فلج مغزی، نشان دادن است! در واقع، از طریق تمرینات تکراری، آسیب شناسان گفتار نشان می‌دهند که چگونه دهان و زبان با هم کار می‌کنند و صداها، هجاها و کلمات را می‌سازند. از آینه نیز اغلب برای کمک به کودک در یادگیری کنترل صورت و نشان دادن پیشرفت او به صورت بصری استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: تمرینات ذهنی کودکان اوتیسم؛ توانبخشی ذهنی و بازی درمانی فلورتایم

• دمیدن و تمرینات تنفسی: دمیدن در سوت به تمرین عضلات دهان کمک می‌کند تا اشکال مورد نیاز برای تولید صداهای خاص را تشکیل دهند. دمیدن عضلات شکم را نیز تقویت می‌کند و به بیماران مبتلا به فلج مغزی یاد می‌دهد که تنفس خود را کنترل کنند.
• ارتباط زبان و واژه: گفتار درمانگران از تصاویر، کتاب‌ها و اشیا برای تحریک رشد زبان استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، درمانگران در حین بازی و صحبت با کودک، مدل‌های صحیح زبان و تداعی را الگو برداری می‌کنند و کودک را تشویق می‌کنند تا مهارت‌های واژگانی و دستوری بسازد.
• استفاده از فلش کارت‌ها: نقش گفتار درمانی در فلج مغزی شامل بازی نیز می‌شود. به عنوان مثال، این بازی سرگرم کننده و تعاملی به کمک فلش کارت‌ها می‌تواند به کودکان و درمانگران کمک کند تا روی صداهایی که با آن‌ها مشکل دارند تمرکز کنند. ارائه بازی‌های سرگرم کننده به بیماران کمک می‌کند که در حین یادگیری درگیر و هیجان زده شوند.
• تمرینات آینه‌ای: این شکل از درمان به کودکان کمک می‌کند تا بتوانند نحوه حرکات دهان برای ادای حروف خاص را درک کنند. به همین دلیل، این روش نیز بسیار کمک کننده خواهد بود. 

بیشتر بخوانید: اختلال گفتار و زبان در کودکان؛ نشانه ها، علت و درمان

کلام آخر

گفتار درمانی در کودکان مبتلا به فلج مغزی به این منظور انجام می‌شود که کودک شما بتواند گفتار روان‌تر و بهتری داشته باشد و بر سایر محدودیت‌های ایجاد شده توسط فلج مغزی نیز تا حدودی چیره شود. البته گفتار درمانی تکنیک‌های مختلفی دارد که بسته به وضعیت خاص هر کس تجویز و طراحی می‌شود. 

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.