امکان زایمان طبیعی بعد از سزارین وجود دارد؟

سوال : آیا امکان زایمان طبیعی بعد از سزارین وجود دارد؟ چه مزایایی دارد؟

پاسخ : بسیاری از مادرانی که سابقه زایمان سزارین قبلی داشته اند، می توانند پس از سزارین، زایمان طبیعی داشته باشد. به زایمان طبیعی بعد از سزارین، VBAC (Vaginal birth after Cesarean) نیز گفته می شود. اما نکته حائز اهمیت این است که عوامل مختلفی وجود دارند که در تصمیم گیری پزشک جهت انتخاب زایمان طبیعی بعد از سزارین موثر هستند.

برای آگاهی بیشتر از امکان زایمان طبیعی بعد از سزارین به سراغ سیده مهدیه علوی کارشناس مامایی رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید. برای مراجعه به سیده مهدیه علوی کارشناس مامایی یا دریافت نوبت از مطب سیده مهدیه علوی کارشناس مامایی کلیک کنید.

مهمترین نکته در زایمان طبیعی بعد از سزارین، حفظ سلامتی مادر و کودک است.

انجام زایمان طبیعی بعد از سزارین در همه زنان روش ایمنی برای ختم بارداری نیست. زایمان طبیعی بعد از سزارین ممکن است برای مادر و کودک، خطرات جدی از قبیل خونریزی شدید و پارگی رحم به همراه داشته باشد و یا بیمار را در شرایط هیسترکتومی قرار دهد. گاهی حتی انجام زایمان طبیعی بعد از سزارین می تواند به دلیل ایجاد خونریزی شدید، پارگی رحم و هیسترکتومی، حیات مادر و کودک را تهدید نماید. به همین دلیل بیمار باید در مورد عوارض و مزایای زایمان طبیعی بعد از سزارین با پزشک خود صحبت کند.

بررسی سلامت مادر و جنین

اگر مادری تمایل دارد که بعد از سزارین، زایمان طبیعی داشته باشد، تنها در صورت تائید و بررسی سلامتی مادر توسط پزشک می تواند این کار را انجام دهد. در صورتی که علت سزارین قبلی عللی غیر از تنگی لگن بوده و شامل مواردی مانند بارداری دوقلویی، وضعیت بریچ جنین و... باشد، پس از تائید سلامت مادر و جنین توسط پزشک، مادر می تواند زایمان طبیعی بعد از سزارین را تجریه نماید. البته ممکن است وجود بعضی از عوامل، انجام زایمان طبیعی بعد از زایمان سزارین را با خطر مواجه کنند. عوامل خطر زایمان طبیعی بعد از سزارین عبارتند از:

• چاقی مادر باردار (BMI بالای 30)؛
• پره اکلامپسی؛
• سن بیش از 35 سال مادر؛
• سابقه سزارین قبلی در 19 ماه گذشته؛
• جنین بسیار درشت؛
• برش عمودی سزارین قبلی.

یکی از مسائل اساسی در انجام زایمان طبیعی بعد از سزارین، نوع برش سزارین قبلی است. پزشک می تواند سزارین را با دو نوع برش انجام دهد:

• برش عمودی: برشی که از بالا به پایین ایجاد می شود.
• برش عرضی: برشی است که از یک سمت شکم تا طرف دیگر، ایجاد می شود.

در صورت برش عمودی، مادر باردار نمی تواند زایمان طبیعی بعد از زایمان سزارین را تجربه نماید، زیرا در صورت زایمان طبیعی احتمال باز شدن جای برش سزارین قبلی، پارگی رحم و خونریزی شدید وجود دارد که می تواند صدمات زیادی را برای مادر و کودک به همراه داشته باشد؛ در این موارد مادر باید مجددا زایمان سزارین انجام دهد. اما چنانچه سزارین قبلی با برش عرضی کوچک انجام شده باشد و سایر خطرات مربوط به زایمان از قبیل وضعیت بریچ اندک باشد، ممکن است پزشک زایمان طبیعی را انجام دهد.

مزایای زایمان طبیعی بعد از سزارین

از جمله مزایای انجام زایمان طبیعی بعد از سزارین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش شانس زایمان طبیعی بدون عارضه در بارداری های بعدی؛
• کاهش مدت بستری در بیمارستان؛
• درد شکمی کمتر پس از زایمان؛
• عدم نیاز به عمل جراحی؛
• شیردهی آسان تر.

معایب زایمان طبیعی بعد از سزارین

زایمان طبیعی بعد از سزارین، ممکن است با عوارضی نیز همراه باشد که عبارتند از:

• زایمان سزارین اورژانسی: در 25 درصد موارد در هنگام ایجاد دردهای زایمان، ممکن است در نهایت زایمان سزارین اورژانسی انجام شود.
• نیاز به انتقال خون و احتمال ایجاد عفونت رحم: در 1 درصد موارد زایمان طبیعی بعد از سزارین، ممکن است به انتقال خون نیاز بوده و در نتیجه، احتمال ایجاد عفونت نیز وجود داشته باشد.
• پارگی محل برش قبلی: در هنگام زایمان طبیعی بعد از سزارین، احتمال دارد که جای برش قبلی سزارین باز شود که در این صورت ممکن است عواقب جدی از قبیل پارگی رحم، خونریزی شدید و نیاز به انجام عمل هیسترکتومی را برای مادر و کودک به همراه داشته باشد. احتمال پارگی جای برش قبلی، حدود 2 تا 8 از هر 1000 زایمان، یعنی حدود 5/0 درصد می باشد. در صورت پارگی محل برش سزارین قبلی، نوزاد باید با سزارین اورژانسی به دنیا آید.
• خطرات جنینی: خطر مرگ کودک در زایمان طبیعی بعد از سزارین، بسیار اندک و در حدود 2/0 درصد است. خطر مرگ جنینی در موارد زایمان طبیعی بعد از سزارین، کمتر از زمانی که برای اولین بار سزارین انجام می شود نیست، اما با این حال بیشتر از زمانی است که زایمان سزارین مجدد انجام شود.