چهلمین سالمرگ جان لنون؛ به صلح یک شانس بده

برترین‌ها: تصورش را کنید که پاى رادیو نشسته‌اید و شبکه رادیویی ناگهان برنامه‌اش را قطع می‌کند و شروع می‌کند به پخش ترانه‌های گروه معروف بیتلز. سعی می‌کنید با تغییر موج شبکه‌های دیگر را بگیرید، اما از همه جا صدای ترانه‌های گروه بیتلز به گوش می‌رسد. این رویداد برای بسیاری که روز هشتم ماه دسامبر سال ۱۹۸۰ پای رادیو‌ها نشسته بودند، پیش آمد. شنوندگان به زودی پی بردند که اتفاق مهمی روی داده است و واقعا هم همین طور بود.

 

 

به نقل از دویچه وله؛ رخداد آن روز نه تنها طرفداران گروه بیتلز بلکه همه دوستداران موسیقى را تکان داد و شوکه کرد. جان لنون، خواننده، گیتاریست و یکى از چهره‌هاى اصلى این گروه به ضرب گلوله‌هاى یکى از طرفدارانش به اسم مارک دیوید چپمن که ظاهرا دیوانهوار عاشق لنون بود، به قتل رسید.

 

چپمن ساعت‌ها در جلو ساختمان داکوتا در کنار سنترال پارک نیویورک که آپارتمان لنون در آن قرار داشت، انتطار کشید تا اینکه دقایقی پیش از ساعت ۱۱ شب جان لنون از اتومبیلش پیاده شد. او از کنار چپمن گذشت و داشت وارد ساختمان می‌شد که چپمن هفت تیرش را درآورد و پنج گلوله به سمت خواننده محبوبش شلیک کرد. لنون هم نقش زمین شد و بعد در حین انتقال به بیمارستان درگذشت.

 

در روز هشتم دسامبر ۱۹۸۰ زندگی مردی به پایان رسید که کمتر کسی، چون او توانسته بود تا این شدت و اندازه زندگی و اندیشه نسل جوان را تحت تاثیر قرار دهد. جان لنون خواننده، گیتاریست، ترانه‌سرا و آهنگسازى بود که در دوران حیاتش هم به اسطوره بدل شده بود و باید او را یکی از پرنفوذترین چهره‌هاى نیمه دوم قرن بیستم میلادی دانست.

 

 

 

همه چیز در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی شروع شد. در ماه سپتامبر سال ۱۹۶۲ بود که جان لنون به همراه سه عضو دیگر گروه بیتلز، یعنی پاول مکارتنی، جرج هریسون و رینگو استار در استودیوی "ابی رود" (Abbey Road) اولین صفحه ۴۵ دور خود را ضبط کردند. ترانه‌ای تحت عنوان "دوستم بدار" (love me do) که موفق شد، خود را به رده هفدهم ترانه‌های پرفروش روز برساند.

 

 

هیچ کسی در آن زمان حتی تصورش را نمی‌کرد که موفقیت، محبوبیت و شهرت گروه بیتلز این چنین بعد و گستره‌ای به خود بگیرد. دومین صفحه ۴۵ دور گروه بیلیز در فوریه سال ۱۹۶۳ منتشر شد، ترانه‌ای با نم "لطفا مرا خشنود کن" (please please me) که بلافاصله بعد از انتشارش در تاریخ ۱۶ فوریه در صدر رده بندی ترانه‌های پرفروش روز قرار گرفت.

 

گروه بیتلز تا پراکنده شدن آن در سال ۱۹۷۰ میلادی موفق شد ۲۰ بار در آمریکا و ۲۰ بار هم در انگلیس ترانه‌های خود را بعد از انتشار به صدر ردهبندى ترانه‌هاى پرفروش روز برساند.

 

از آن گذشته این گروه در روز ۳۱ ماه مارس سال ۱۹۶۴ رکوردى به جا گذاشت که هنوز هم پابرجاست. در این روز در لیست تاپ فایو مجله موسیقى  Billboard، یعنى پنج ترانه پرفروش روز، هر پنج ترانه از گروه بیتلز بود، از جمله ترانه "بچرخان و جیغ بزن" (twist and shout).

 

 

جان لنون پیش از اجراى این ترانه در یکى از کنسرت‌ها گفته بود: «ما براى اجرا به کمک شما نیاز داریم، آنهایى که در ردیف‌هاى ارزان نشسته‌اند، فقط دست بزنند و آنهایى که در ردیف‌هاى گران نشسته‌اند، با زینت آلات خود سر و صدا کنند».

 

چیزى نگذشت که گروه بیتلز به منبع مهمى در تامین درآمدهاى ارزى بریتانیا بدل شد و در این عرصه  حتى از کل صنایع خودروسازی بریتانیا پیشى گرفت. کارشناسان و صاحبنظران مجموع دارایى‌هاىی را که اعضاى این گروه تا زمان جدایى در حساب‌هاى بانکى داشتند، حدود ۲۵۰ میلیون یورو برآورد می‌کنند.

 

 

البته درآمدهاى هنگفت مالى که شاید حتى در تاریخ موسیقى پاپ هم بی‌سابقه باشد، براى طرفداران بیتلز اهمیتى حاشیه‌اى داشت. براى آن‌ها در وهله اول خود موسیقى و ترانههاى گروه مهم بود که اکثر آن‌ها شعرهایى گیرا و همچنین ریتم‌ها و ملودی‌هایى جذاب دارند.

 

محبوبیت گروه بیتلز در سراسر دنیا به حدى رسید که حتى رسوایى و جنجال‌هاى کوچک و بزرگ هم نتوانست به وجهه و جایگاه این گروه موسیقی لطمه‌اى بزند.

 

 

البته در یک مورد اظهارات جان لنون جنجال و سروصداى زیادى به پا کرد و آنهم وقتى بود که لنون در سال ۱۹۶۶، یعنى دوران اوج موفقیت گروه بیتلز به خبرنگاران گفت: «مسیحیت از میان خواهد رفت. در این رابطه نیاز ندارم چیز بیشتری بگم. حق با من است و خواهیم دید که حق با من است. درحال حاضر ما از عیسى مسیح هم محبوب‌تر هستیم».

 

 

این گفته به انفجار ناگهانى یک بمب بى‌شباهت نبود. براى اولین بار گروه بیتلز مخصوصا خود جان لنون مزه تلخ انتقاد‌های تند و شدید را چشیدند. حتى بعضى از شبکه‌هاى رادیویى مدتى دست به تحریم ترانه‌هاى این گروه زدند. در کشور کاستاریکا خشم مردم به اندازه‌ای بود که صفحه‌هاى این گروه را در ملاءعام آتش می‌زدند و می‌سوزاندند.

 

موج خشم و انتقادات سرانجام با توضیحات جان لنون خاموش شد که مدتى بعد از این جنجال‌ها گفت: «من هرگز قصد نداشتم حرف‌های ضدمذهبى بزنم. من هیچوقت نگفتم که بیتل‌ها از خدا یا عیسى مسیحى بهترند. من فقط می‌خواستم به این نکته اشاره کنم که توجه مردم به ما بیشتر است تا توجه آن‌ها به دین و عیسى مسیح».

 

 

۱۹۷۰ سال فروپاشی گروه بیتلز بود. هر کدام از اعضای گروه راهى تازه در پیش گرفت و به شکلى انفرادى پروژه‌هایى را آغاز کرد. در همان سال جان لنون به همراه همسر ژاپنی‌اش یوکو اونو ترانه معروف "به صلح یک شانس بده" (give peace a chance) را انتشار داد؛ ترانه‌اى که هنوز هم یکى از سرودهاى جنبش صلح به شمار می‌رود.

 

 

جان لنون پس از جدایی از گروه بیتلز به فعالیت‌هاى سیاسى دست زد، به یکى از چهره‌هاى شاخص جنبش صلح بدل شد و تا سال ۱۹۷۵ چندین ترانه ساخت که سوژه اکثر آن‌ها درباره دوران غم‌انگیز کودکی‌اش، مرگ زودهنگام مادرش و نبود پدرش بود. لنون خود در سال ۱۹۷۵ پدر شد و شاهد تولد پسرش "شان" (Sean) بود. از آن پس خود را از صحنه موسیقى کم و بیش کنار کشید و تنها گهگاه در سنترال پارک نیویورک بچه به بغل یا با کالسکه دیده می‌شد.

 

همسر لنون که خود هنرمندى آوانگارد بوده و هست، ضمن فعالیت‌هاى هنری، اداره کردن دارایى ۵۰۰ میلیون دلارى لنون و خودش را برعهده داشت، تا اینکه این خواننده کم‌نظیر در پاییز سال ۱۹۸۰ با انتشار آلبومى با عنوان "فانتزی دوبرابر" (double fantasy) بازگشت دوباره‌اش به صحنه را جشن گرفت.

 

جان لنون بعد از انتشار این آلبوم قصد داشت، براى معرفى این اثر جدید در سال ۱۹۸۱ تورى جهانى برگزار کند که گلوله‌هاى مارک دیو چپمن رویای او را نقش بر آب کرد.

 

 

همانطور که در پیش اشاره شد، روایات رسمی حاکی از آن بود که چپمن به خاطر علاقه جنون‌آمیزش به لنون دست به این کار زده است. البته در کنار این اعلام رسمى شایعات دیگری هم بر سر زبان‌ها بود، از جمله اینکه سازمان سیا (CIA) سرنخ این سوقصد را در دست داشته و با مامور کردن چپمن، بر آن بود که از دست لنون و تعهدات سیاسی او خلاص شود، اما این قضیه در همان حد شایعه ماند و درستى آن هیچگاه به اثبات نرسید.

 

به هر حال هشتم دسامبر ۱۹۸۰ روزى بود که شبکه‌هاى رادیویى برنامه‌های خود را قطع کردند و شروع کردند به پخش ترانه‌هاى گروه بیتلز؛ و شنونده‌ها نیز به زودی پی بردند که باید اتفاق مهمی افتاده باشد و واقعا هم همینطور بود.

 

 

جان لنون نیز از بحران پاندمی کرونا در امان نمانده است. گرافیتی جان لنون با ماسک ایمنی بر دیوار مشهوری در پراگ که به این ستاره فراموش‌نشدنی اختصاص دارد.