شنبه 10 خرداد 1404
Saturday, 31 May 2025
به موادی که از کنار هم قرا گرفتن دو یا چند ماده مختلف ایجاد می‌شوند به‌گونه‌ای که خواص ماده جدید متفاوت با مواد تشکیل دهنده آن است، کامپوزیت می‌گویند. مواد کامپوزیت غالبا شامل یک فاز زمینه (ماتریس) و یک فاز پرکننده بوده و فاز دوم که نهایتا 5 درصد از کل ماده را تشکیل می‌دهد موجب بهبود خواص مکانیکی ماده شده و اصطلاحا تقویت کننده هستند.
در روند تولید دریچه‌های منهول، بعد از مواجهه با مشکلاتی نظیر آمار بالای سرقت دریچه‌های چدنی و نیز سنگینی بیش از حد دریچه‌های بتنی، تولید کنندگان به سراغ تولید محصولی رفتند که هم ضد سرقت بوده و هم وزن کمتری نسبت به نمونه بتنی داشته باشد. در این مرحله، قاب و دریچه‌های منهول کامپوزیت تولید و روانه بازار شدند
این دریچه‌ها که از ترکیب الیاف سیلیس، رزین‌های غیر اشباع، رنگدانه، کربنات کلسیم، مقادیری چسب و مواد پلیمری ساخته می‌شوند به دلیل دارا بودن مزایای فراوان و همچنین حل مشکلاتی نظیر سرقت و سنگینی بیش از حد دریچه‌های قبلی، کاربرد روز افزونی داشته و در صنایع مختلفی مانند نفت و گاز، آب و فاضلاب، برق و مخابرات و نیز کاربردهای شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع کاربرد اصلی این دریچه‌ها در صنایع مذکور، پوشاندن دهانه منهول‌ها در سطح زمین به منظور تأمین شرایطی مناسب برای تردد اتوموبیل‌ها و عابرین پیاده و نیز در عین حال فراهم کردن امکان بازدید از تأسیسات زیرزمینی در زمان‌های مورد نیاز است. دریچه کامپوزیت گاز و دریچه کامپوزیت آب از انواع محبوب این نوع دریچه‌ها هستند.
کاربرد دیگر دریچه‌های کامپوزیت استفاده از نوع حفره‌دار آنها بر روی دهانه منهول‌های فاضلاب است. این کاربرد که به هنگام وقوع باران‌های شدید و تشکیل رواناب بر روی سطح خیابان‌ها و جاده‌ها تأثیر خود را به خوبی نشان می‌دهد، زهکشی و هدایت آب باران به درون سیستم‌های جمع‌آوری فاضلاب و کمک به برقراری جریان عادی ترافیکی در روزهای بارانی سال است.
به دلیل کاربرد دریچه‌های کامپوزیت در صنایع مختلف و دارا بودن قابلیت تولید در اشکال و اندازه‌های متنوع، این دریچه‌ها به شکل‌های دایره‌ای، بیضی، مربعی و مستطیلی و نیز در سایزهای مختلف تولید می‌شوند. از ابعاد پر کاربرد این دریچه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
همانطور که ذکر شد، دریچه‌های کامپوزیت در راستای حل مشکل وزن زیاد دریچه‌های بتنی و چدنی ساخته شدند. وزن این دریچه‌ها با توجه به تکنولوژی ساخت و بار قابل تحمل‌شان متفاوت است اما به طور کلی می‌توان گفت که چیزی در حدود 70 درصد وزن دریچه‌های چدنی و بتنی می‌باشد. کمتر بودن وزن این دریچه‌ها مزیتی است که موجب کاهش هزینه‌های حمل و نصب آنها شده و امکان باز کردن آسان‌شان را فراهم می‌کند. البته شایان ذکر است که امروزه دریچه‌هایی با وزن کمتر نسبت به نوع کامپوزیت نیز ساخته می‌شود که از آن جمله می‌توان به دریچه‌های نانوکامپوزیت، پلی‌اتیلن و کوپلیمر اشاره نمود.
در کنار وزن، قیمت دریچه‌ها نیز از پارامترهای تأثیرگذار در انتخاب آنها محسوب می‌شود و بسته به تکنولوژی ساخت دریچه و بار قابل تحمل آن مقادیر مختلفی می‌تواند داشته باشد. در مورد دریچه‌های کامپوزیت می‌توان گفت که قیمت دریچه های کامپوزیت تقریبا از همه جنس‌های دیگر دریچه از جمله چدنی، بتنی، نانوکامپوزیت، پلی‌اتیلن و کوپلیمر بالاتر است و در حقیقت گران بودن این دریچه‌ها از جمله معایب اصلی آنها محسوب می‌شود.
جایگزین‌های دریچه کامپوزیت
دریچه‌های کامپوزیت با وجود مزایایی که دارند، به دلیل گرانی و مشکلات فنی ذکر شده، در جلب نظر پیمانکاران چندان موفق نبوده‌اند به همین دلیل امروزه دریچه‌های مدرن‌تری همچون نانوکامپوزیت در حال گرفتن سهم بازار از این دریچه‌ها هستند.
